Een gasloos huis: wacht u nog even af of komt u in actie?

Wennen aan duurzame technieken

Veranderen is niet makkelijk. We hebben tijd nodig om te wennen aan nieuwe technieken. Zonnepanelen waren vijftien jaar geleden nog een dure hobby voor een kleine, enthousiaste groep liefhebbers. Niemand kon zich toen voorstellen dat we er in Nederland nu meer dan twee miljoen zouden hebben. Eind 2022 had 35% van de koopwoningen en 16% van de sociale huurwoningen zonnepanelen op het dak! En de vraag naar zonnepanelen groeit nog altijd. Ook de warmtepomp was een paar jaar geleden nog een onbekend fenomeen, dat op veel twijfel en kritiek kon rekenen. Inmiddels overwegen steeds meer mensen om hun cv-ketel te vervangen door een hybride of all-electric warmtepomp. De voordelen worden steeds zichtbaarder en meer en meer woningen gaan -helemaal of stap voor stap- van het aardgas af. In 2022 werden in Nederland maar liefst 110.000 nieuwe warmtepompen geïnstalleerd (bron: Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2023). Door de hoge gastarieven, de oorlog in Oekraïne én het besef dat we onze CO2-uitstoot moeten reduceren, zal de belangstelling voor de warmtepomp de komende tijd alleen maar toenemen.

De hybride warmtepomp: een goede tussenstap

In de media ligt de nadruk vaak op het feit dat het aantal aardgasloze woningen maar langzaam stijgt. Die kritiek is voor een deel terecht. In het Klimaatakkoord staat dat in 2030 zo’n anderhalf miljoen bestaande woningen van het gas af moeten zijn. Volgens de Klimaat- en Energieverkenning van 2020 komen we niet verder dan zo’n 90.000 woningen. Andere voorspellingen zijn wat optimistischer, maar ook die komen niet in de buurt bij de doelstelling van anderhalf miljoen woningen. De oorzaak is simpel: voor huizen die (nog) niet héél goed geïsoleerd zijn, is de stap naar gasloos te groot. Het vermogen van een warmtepomp is niet voldoende om zo’n huis op koude winterdagen warm te krijgen. Met een hybride warmtepomp lukt dat in veel gevallen wél. Bij dat systeem neemt de cv-ketel het over wanneer het écht koud is. Daarmee bent u dus nog niet ‘van het gas af’, maar veel organisaties (onder meer Techniek Nederland en Natuur & Milieu) zien de hybride warmtepomp als een goede tussenstap op weg naar een aardgasvrije toekomst. Een hybride warmtepomp vermindert het aardgasverbruik namelijk direct met bijna 70%. Dat levert uiteraard óók een flinke verlaging van uw CO2-uitstoot op.

Vanaf 2026 krijgt de cv-ketel een duurzame vervanger

Als het aan het kabinet ligt, gaan we de komende jaren in onze woningen véél minder gas verbruiken. Op weg naar een aardgasloze toekomst krijgt de (hybride) warmtepomp een belangrijke rol. Het is de bedoeling dat de warmtepomp over enkele jaren de nieuwe standaard wordt voor het verwarmen van woningen. Is uw cv-ketel in 2026 of daarna aan vervanging toe, dan wil de regering dat het verplicht wordt om voor een duurzame verwarmingsinstallatie te kiezen. Dat hoeft (nog) niet direct een volledig aardgasloze oplossing te zijn, maar wel op zijn minst een hybride warmtepomp.

Gasloze woningen: warmtepomp of warmtenet

Met het volledig gasloos maken van bestaande woningen gaat het dus nog niet heel vlot. Toch neemt het aantal aardgasvrije huizen snel toe. Sinds 2018 geeft de overheid namelijk geen vergunning meer voor nieuwbouwwoningen met een aardgasaansluiting. Vrijwel iedere woning die nu wordt gebouwd is dus gasloos. Daardoor zien we een snelle groei van het aantal woningen waar het niet langer de cv-ketel is die voor de verwarming zorgt. Volgens een inventarisatie van Vattenfall Nederland en het Warmtenet Trend Rapport 2021 is al meer dan 11% van de woningen in Nederland gasloos. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ziet een flinke groei. Het PBL stelde in 2020 vast dat er in Nederland al bijna 700.000 aardgasvrije woningen zijn. In een deel daarvan (260.000 woningen) zorgt een warmtepomp voor de verwarming. De meeste gasloze huizen (460.000) zijn aangesloten op een warmtenet.

Vraag bij uw gemeente naar de Transitievisie Warmte

Wilt u uw woning graag aardgasvrij maken? Dan is het goed om éérst meer informatie te krijgen over de plannen die uw gemeente heeft voor de wijk of de straat waar u woont. Die plannen kunnen namelijk invloed hebben op wat u zelf het beste kunt doen om uw huis duurzamer, energiezuiniger of misschien wel helemaal energieneutraal te maken. Eind 2021 heeft iedere gemeente duidelijk moeten hebben hoe de warmtevoorziening er in de toekomst uit zal zien. Als u werk wilt maken van een duurzamer huis, is het de moeite waard om eens te informeren bij uw gemeente. Wordt uw woning binnenkort bijvoorbeeld aangesloten op een warmtenet? Of op een netwerk voor groen gas? Dan is het waarschijnlijk niet logisch om nu te investeren in een all-electric warmtepomp of in een hybride warmtepomp. In andere wijken, straten en woningen kan zo’n investering juist wél verstandig zijn. Neem dus vooral contact op met uw gemeente en vraag naar de Transitievisie Warmte.

Een gasloos huis: zet zelf de eerste stap

Wat de toekomstplannen voor uw straat ook zijn, u hoeft niet af te wachten tot uw gemeente iets gaat doen. U kunt altijd zelf aan de slag. Er zijn diverse momenten en manieren om uw huis energiezuiniger en duurzamer te maken.

Isoleren loont altijd

Is uw huis nog niet optimaal geïsoleerd (en dat geldt voor de meeste woningen), dan is daar al meteen winst te behalen. Isoleert u de vloer, de muren en/of het dak, dan houdt uw huis de warmte beter vast. U verbruikt dan minder energie en misschien wordt het mogelijk om uw huis te gaan verwarmen met een (hybride of all-electric) warmtepomp.

Isoleren én ventileren

Isoleren moet altijd samengaan met ventileren. Frisse, gezonde lucht is van levensbelang voor u en uw huisgenoten. Bovendien bespaart u in een goed geventileerd huis ook nog eens energie. De lucht in een geventileerde ruimte is namelijk droger en droge lucht warmt makkelijker op. Wilt u weten hoe het gesteld is met de ventilatie in uw woning, doe dan de ventilatiecheck.

Uw cv-ketel is aan vervanging toe

Na twaalf tot vijftien jaar zit de levensduur van de meeste cv-ketels erop. U kunt ervoor kiezen om een nieuwe te kopen. Vrijwel zeker haalt u dan een cv-ketel in huis die zuiniger is met energie dan uw huidige apparaat. Maar misschien is dit wel hét moment om te onderzoeken of een duurzamer alternatief in uw situatie mogelijk is. Wilt u pas over een paar jaar overstappen of twijfelt u over de toekomstplannen van uw gemeente, dan kunt u ook een cv-ketel huren.

Zonneboiler en/of zonnepanelen

Voor warm tapwater (douche, bad, wastafel en keukenkraan) verbruikt u per jaar aardig wat energie. Heeft u ruimte voor een zonnecollector op het dak, dan kunt u een flink deel van die energie zelf opwekken met een zonneboiler. En als u toch op het dak bezig bent, is daar misschien óók ruimte voor zonnepanelen.

Koken op inductie

Het gasfornuis is geen enorme energieslurper. Overstappen op elektrisch koken (bijvoorbeeld op inductie) is dan ook niet de eerste stap die u neemt op weg naar een aardgasloos huis. Maar als u toevallig aan een nieuwe keuken toe bent, ligt elektrisch koken natuurlijk wél voor de hand.

Wilt u meer weten over concrete maatregelen om van het gas af te gaan? Op de website van MilieuCentraal vindt u een uitgebreid stappenplan op weg naar een aardgasvrije woning.

Lees meer over de hybride warmtepomp