Is er toekomst voor de thuisbatterij?

Netcongestie

De populariteit van zonnepanelen neemt nog altijd toe. Woningen en bedrijfsgebouwen wekken daardoor meer en meer elektriciteit op. Een deel van die stroom kunnen we direct zelf gebruiken, maar niet alles. De meeste zonnestroom produceren we midden op de dag en dat is meestal niet het moment waarop ons elektriciteitsverbruik het hoogst is. De stroom die we niet gebruiken, kunnen we terugleveren aan het net, maar dat is niet de meest efficiënte manier om met duurzame energie om te gaan. Bovendien leidt het steeds vaker tot een overvol elektriciteitsnet. Die ‘netcongestie’ zorgt er weer voor dat netbeheerders op zonnige dagen soms genoodzaakt zijn een aantal omvormers af te schakelen. Daardoor gaat schone, kostbare stroom verloren - en dat is natuurlijk helemáál niet de bedoeling. Een accu maakt het mogelijk om lokaal opgewekte stroom op te slaan en te gebruiken op momenten dat er elektriciteit nodig is en de zon níét schijnt.

Dynamische energiecontracten en de thuisbatterij

In Nederland zijn we voor onze elektriciteit gewend aan één of twee tarieven. Heeft u een enkeltarief, dan betaalt u 24 uur per dag en zeven dagen per week dezelfde prijs voor uw stroom. Heeft u een slimme elektriciteitsmeter, dan kunt u bij veel energieleveranciers ook kiezen voor een dubbeltarief. In dat geval betaalt u meestal van 7 uur ’s morgens tot 11 uur ’s avonds het normale tarief en ’s nachts (van 23.00 uur tot 7.00 uur) het dalurentarief. Dat klinkt heel flexibel, maar in werkelijkheid verandert de prijs voor stroom op de energiemarkt veel sneller: van uur tot uur of zelfs van minuut tot minuut. Daarom is het bij veel energieleveranciers tegenwoordig ook mogelijk om te kiezen voor een dynamisch energiecontract. Zo’n contract geeft u de mogelijkheid om met uw elektrische apparaten in te spelen op de snel veranderende prijzen op de elektriciteitsmarkt. Tijdens zonnige uren, wanneer het aanbod van stroom groot is, daalt de energieprijs. Met een dynamisch energiecontract kunt u van die lage prijzen profiteren door elektrische apparaten die veel stroom verbruiken overdag aan te zetten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de wasmachine, de droger en de vaatwasser. Ook het opladen van een elektrische auto is overdag voordeliger als u een dynamisch energiecontract heeft. Met een thuisbatterij wordt een dynamisch energiecontract nóg interessanter. Zo’n batterij stelt u in staat om op een voordelige manier een stroomvoorraad aan te leggen. Op momenten dat het stroomtarief laag is, kunt u de batterij laden en die elektriciteit kunt u weer gebruiken tijdens de dure stroomuren.

Zonnepanelen en de thuisbatterij

De combinatie van zonnepanelen en een thuisbatterij lijkt op het eerste gezicht ideaal. De stroom die u overdag duurzaam opwekt, kunt u bewaren in de thuisbatterij en ’s avonds gebruiken. Helaas is de capaciteit van een thuisbatterij beperkt. In de meest gangbare accu’s kunt u 3 kWh tot 10 kWh opslaan. Heeft u tien zonnepanelen, dan produceren die op een gemiddelde zomerdag al gauw 15 kWh aan stroom. Op zulke dagen is een thuisbatterij dus meestal niet voldoende om alle duurzame stroom op te slaan. In de winter produceren uw zonnepanelen juist te weinig stroom om de thuisbatterij vol te laden. Helemaal zelfvoorzienend zult u met zonnepanelen en een thuisbatterij dus niet worden. Maar een thuisbatterij kan wel degelijk helpen om productie en verbruik beter op elkaar af te stemmen.

De salderingsregeling en de thuisbatterij

Als eigenaar van zonnepanelen krijgt u voor de stroom die u teruglevert aan het net dezelfde prijs als u betaalt voor de stroom die u zelf van het net afneemt. Dankzij deze ‘salderingsregeling’ is het opwekken en terugleveren van overtollige zonnestroom al jaren heel voordelig. Tegelijkertijd maakt de mogelijkheid om te salderen de thuisbatterij juist minder aantrekkelijk. Zelf opgewekte zonnestroom opslaan in een thuisbatterij levert dankzij de salderingsregeling namelijk niet méér op dan terugleveren aan het net. Een voorstel om de salderingsregeling voor zonnepanelen te gaan afbouwen is begin 2024 door de Eerste Kamer verworpen. Het ligt in de lijn der verwachting dat de salderingsregeling op enig moment in de toekomst alsnog zal verdwijnen. Dan wordt de thuisbatterij financieel een stuk interessanter. Dat kan ook het geval zijn wanneer energieleveranciers kosten in rekening brengen voor klanten die veel zonnestroom terugleveren aan het net.

Is een thuisbatterij rendabel?

Een thuisbatterij kan u helpen om uw energierekening te verlagen. Daar staat tegenover dat u een investering moet doen. Thuisbatterijen zijn de laatste jaren weliswaar goedkoper geworden, maar u moet nog altijd denken aan een bedrag tussen € 3.000 en € 12.000,- (afhankelijk van het merk en de capaciteit). Heeft u een energiecontract dat alleen onderscheid maakt tussen het normale tarief en het dalurentarief, dan is het voordeel relatief klein. Met een dynamisch energiecontract loopt het voordeel sneller op, maar ook dan is het niet zeker of de thuisbatterij lang genoeg meegaat om uit de kosten te komen. Een betrouwbare berekening van de terugverdientijd is niet te geven. Daarvoor is de ontwikkeling van de stroomprijzen te onzeker.

Het stroomnet en de thuisbatterij

Het gebruik van thuisbatterijen zal niet voldoende zijn om het probleem van de netcongestie (‘files’ op het elektriciteitsnet) helemaal op te lossen. Daarvoor is de capaciteit van de huidige generatie accu’s nog te klein. Maar als we (een deel van) onze zonnestroom gaan opslaan in thuisbatterijen, zal dat de drukte op het elektriciteitsnet zeker verminderen.

Zonne-energie, windenergie en kernenergie

De rol van zon, wind en andere duurzame energiebronnen wordt steeds groter. Toch zullen zonnepanelen en windmolens niet helemaal kunnen voorzien in onze energiebehoefte, al is het maar omdat er momenten zijn waarop het niet waait én de zon niet schijnt. Om die uren en dagen te overbruggen hebben we volgens onderzoek van TNO kernenergie nodig. Maar er zijn ook experts die denken dat kernenergie te duur is. Zij verwachten dat grootschalige opslag van duurzame energie dé oplossing zal zijn voor onze toekomstige energievoorziening.

En tóch is er toekomst voor de thuisbatterij

De thuisbatterij is voor de meeste huishoudens nu nog niet interessant. Veel deskundigen verwachten dat accu’s in de toekomst wél een rol gaan spelen in de energietransitie. Dat heeft te maken met diverse factoren.

• Lagere prijs: Naar verwachting zal de prijs van thuisbatterijen in de toekomst verder dalen. De terugverdientijd wordt daardoor korter.
• Salderingsregeling: Het afbouwen van de salderingsregeling is voorlopig van de baan. Toch moeten we er rekening mee houden dat het salderen van afgenomen en teruggeleverde stroom uiteindelijk niet meer mogelijk zal zijn. Zelf opgewekte zonnestroom opslaan wordt dan aantrekkelijker.
• Subsidie: Op dit moment bestaat er nog geen subsidie op de aanschaf van thuisbatterijen. Het is goed mogelijk dat die er in de toekomst wel komt, bijvoorbeeld als compensatie voor het afbouwen van de salderingsregeling.
• Meer capaciteit: De beperkte capaciteit is nu nog een belangrijk nadeel van de thuisbatterij. Als een toekomstige generatie accu’s meer opslagruimte biedt en sneller kan laden of ontladen, zal het effect van de thuisbatterij op de energietransitie groter worden.