Willen we de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen flink terugdringen, dan hebben we duurzame energiebronnen nodig. Zonnepanelen en windmolens zijn al een vertrouwd beeld geworden, steeds meer huizen hebben een warmtepomp en ook waterstof lijkt een belangrijke rol te gaan spelen. Er is één schone, klimaatneutrale techniek die opvallend weinig aandacht krijgt: kernenergie. Overal in Europa staan kerncentrales die al tientallen jaren elektriciteit leveren. Dag in dag uit. Tegelijkertijd is kernenergie altijd onderwerp van discussie. Maar zijn er nu echt zoveel bezwaren tegen in te brengen? Of laten we emoties en angst zwaarder wegen dan de feiten? Dit artikel geeft een overzicht van de voordelen en de nadelen van kernenergie.
De voordelen en nadelen van kernenergie
Kernenergie: ja of nee?
Kernenergie: goed idee
Kernenergie levert vrijwel geen CO2-uitstoot op
In een kerncentrale ontstaat bij het opwekken van warmte voor het produceren van elektriciteit geen CO2. In dat opzicht is kernenergie dus veel klimaatvriendelijker dan aardgas, aardolie of steenkool. Overigens is het niet zo dat kernenergie helemáál geen CO2-uitstoot oplevert. De bouw van een centrale en het vervoer van het uranium is (voorlopig) niet CO2-neutraal mogelijk. Overigens geldt dat ook voor de bouw van windmolens en het produceren en plaatsen van zonnepanelen.
Kernenergie is goedkoop
Het proces waarmee kernenergie wordt geproduceerd is op zichzelf betrekkelijk goedkoop. De kosten per kWh liggen op dit moment nog vele malen lager dan bij zonne-energie en windenergie. Ook de grondstof die nodig is voor een kerncentrale, uranium, is niet duur.
De voorraad uranium is groot
De hoeveelheid beschikbare zonne-energie en windenergie is onbeperkt. Dat geldt voor kernenergie niet. Uranium is een natuurlijke grondstof en ook die is een keer op. Maar de hoeveelheid uranium op aarde is wel vele malen groter dan de olie- of gasvoorraden.
Kernenergie maakt ons minder afhankelijk
Fossiele brandstoffen als aardolie, aardgas en steenkool komen voor een belangrijk deel uit het buitenland. Dat betekent dat we afhankelijk zijn van de politieke en economische ontwikkelingen in andere landen. Als we de Groningse gaskraan de komende jaren gaan dichtdraaien, wordt die afhankelijkheid alleen maar groter. Kernenergie kunnen we helemaal zelf produceren, zonder dat we rekening moeten houden met wat er in het buitenland gebeurt. Uranium is namelijk overal ter wereld te vinden, in de bodem en in het water.
De risico's zijn klein
In de kerncentrale van Tsjernobyl, in de toenmalige Sovjet-Unie, vonden in 1986 een explosie en een brand plaats. De gevolgen waren ernstig. Er vielen veel doden en een radioactieve wolk trok over grote delen van Europa. Sindsdien zijn de bouwvoorschriften en veiligheidsmaatregelen rond kerncentrales veel strenger geworden. Kerncentrales worden over het algemeen zo gebouwd dat ze bestand zijn tegen natuurrampen, zoals aardbevingen en overstromingen. In 2011 werd de kerncentrale in het Japanse Fukushima getroffen door een aardbeving en een tsunami. Naar aanleiding daarvan is bij alle Europese kerncentrales de veiligheid onder extreme omstandigheden getest. De centrale in Borssele heeft die test goed doorstaan. Omdat de gevolgen van fouten en ongelukken groot kunnen zijn, staan kerncentrales ook onder normale omstandigheden onder streng toezicht. In Nederland controleert de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming de procedures rond kernenergie, internationaal doet het Internationaal Atoomenergie Agentschap dat.
Kernenergie is betrouwbaar
Zon en wind zijn krachtige energiebronnen, maar ze leveren niet altijd wat we nodig hebben. Bovendien is het moeilijk om de energie van zon en wind op een rendabele manier op te slaan. De leveringsbetrouwbaarheid en de mogelijkheden om opgewekte energie later te gebruiken zijn bij een kerncentrale veel groter. De centrale kan voortdurend energie produceren. Dag en nacht, onder alle weersomstandigheden. Ook als we erin slagen op de lange termijn het overgrote deel van onze energie te halen uit wind en zon, zouden kerncentrales een oplossing kunnen zijn voor het laatste, relatief kleine deel van de energievoorziening.
Kernenergie: niet doen!
Kerncentrales zijn duur
De bouw van een kerncentrale is een kostbare zaak. Daar komt bij dat de kerncentrale uiteindelijk ook weer een keer moet worden afgebroken en ook dat is veel duurder dan het slopen van een 'gewone' elektriciteitscentrale. Ook het veilig opslaan van het kernafval is een flinke kostenpost.
De gevolgen van een ongeluk zijn langdurig
Een ramp met een kerncentrale is niet te vergelijken met een ongeluk in een olieraffinaderij of een mijn. Dat komt vooral door de mogelijke nasleep van een eventuele kernramp. Radioactieve straling blijft honderden of zelfs duizenden jaren bestaan. Het is daardoor in theorie mogelijk dat de gevolgen van een groot ongeluk met een kerncentrale nog generaties lang doorwerken.
Kernenergie heeft ook andere risico's
De technologie die nodig is om kernenergie te produceren, is ook te gebruiken voor het maken van kernwapens. Het is niet uit te sluiten dat landen of groeperingen hun nucleaire kennis zullen misbruiken.
Kernafval is gevaarlijk
Na het splijten van uraniumatomen blijft splijtstof over. Een groot deel daarvan wordt hergebruikt in opwerkingsfabrieken. Voor het materiaal dat daarna overblijft, is geen nuttige toepassing. Het afval is hoogradioactief en dat betekent dat de straling gevaarlijk kan zijn voor het milieu en voor de gezondheid van mensen. Ook bij de sloop van een kerncentrale ontstaat kernafval, in de vorm van radioactief bouwmateriaal. Jarenlang hebben diverse landen hun kernafval, verpakt in vaten, in de oceaan gedumpt. Sinds 1982 gebeurt dat niet meer, maar wat er wel met het afval moet gebeuren, is nog niet duidelijk. Het kernafval wordt nu op verschillende plaatsen bewaard. Experts werken aan een definitieve oplossing voor het nucleaire afval, maar die is nog niet gevonden.
Kernenergie is geen oplossing voor de korte termijn
Volgens het Klimaatakkoord moeten we de CO2-uitstoot vóór 2030 al met 49% verlagen. Een keuze voor méér kernenergie kan daar geen bijdrage aan leveren, want de bouw van een nieuwe kerncentrale duurt minimaal tien jaar. Het huidige Klimaatakkoord is erop gericht in 2050 een CO2-neutrale energievoorziening te hebben. Bij het realiseren van die doelstelling zouden nieuwe kerncentrales wel een rol kunnen spelen.
Wat is kernenergie?
Wat gebeurt er in een kerncentrale?
De meeste stroom in Nederland wordt geproduceerd in elektriciteitscentrales. In zo'n centrale wordt water verhit. De stoom die daardoor ontstaat wordt via een turbine omgezet in elektriciteit. Dat gebeurt ook in een kerncentrale, maar hier bestaat de brandstof om het water te verwarmen niet uit gas, steenkool of olie. In plaats daarvan gebruikt de centrale uranium, een metaal dat van nature voorkomt in de bodem en in het water. Bij het splijten van de atoomkern van uranium komt een grote hoeveelheid energie vrij, waarmee het water in de centrale wordt verwarmd.
Hoe groot is het belang van kernenergie?
Wereldwijd zorgen kerncentrales voor ongeveer 2% van de totale energieproductie. In Nederland hebben we één kerncentrale, in Borssele. (De reactor in Petten produceert alleen medische isotopen en géén elektriciteit.) De centrale in Borssele produceert genoeg om ruim een miljoen huishoudens dagelijks van elektriciteit te voorzien. Hoewel wetenschappers en politici kernenergie zo nu en dan weer op de agenda zetten, zijn er op dit moment geen concrete plannen voor de bouw van een tweede kerncentrale in ons land. Nederland importeert ook elektriciteit uit het buitenland -onder meer uit Frankrijk- en een deel daarvan is geproduceerd in kerncentrales. Over het aandeel van kernenergie in onze totale energiebehoefte lopen de cijfers uiteen. De Rijksoverheid houdt het erop dat ongeveer 10% van de elektriciteit die we in Nederland gebruiken afkomstig is uit kerncentrales.
Plaats reactie
Reacties
Jacques Höppener 12 maanden geleden
Uw voorlichting over kernenergie is onvolledig en ten dele onjuist. Bij gebruik van HTGR-reactoren is thorium als brandstof mogelijk. Dan is het afvalprobleem geminimaliseerd. Deze centrales zijn 100% veilig en kunnen in drie jaar gebouwd worden en kunnen dus wel degelijk reeds voor 2030 een zeer waardevolle bijdrage leveren aan de energietransitie.
Met vriendelijke groet!
John Gaasbeek 13 maanden geleden
Je zou het afval van de kernenergie centrales richting de zon moet schieten dan ben je van alle sorus af.
Dat kunnen we waarschijnlijk nu nog niet niet en dat is jammer.
Felix John Gaasbeek 44 dagen geleden
Je kunt het beter in een betonnen casing in oude mijnen plaatsen. Het was immers als radioactief voordat het naar de oppervlakte kwam.
Hendrikus Degenaar 14 maanden geleden
As a farewell from me to the participants in this discussion.
A majority of lawmakers in the Netherlands want to build more nuclear plants, and Dilan Yesilgoz, the chairperson of the climate and energy committee for the VVD, the largest political party in the Netherlands, recently passed legislation that could open the door to more nuclear.
https://www.forbes.com/sites/michaelshellenberger/2019/07/24/big-pro-nuclear-victory-in-us-gives-momentum-to-global-nuclear-expansion/#124e9e73612d
Hendrikus Degenaar 14 maanden geleden
As a farewell from me...
A majority of lawmakers in the Netherlands want to build more nuclear plants, and Dilan Yesilgoz, the chairperson of the climate and energy committee for the VVD, the largest political party in the Netherlands, recently passed legislation that could open the door to more nuclear.
Hendrikus Degenaar 14 maanden geleden
France shows that Nuclear Energy works... https://www.electricitymap.org/?page=country&solar=false&remote=true&wind=false&countryCode=FR
Bas Gresnigt Hendrikus Degenaar 14 maanden geleden
Omdat kernenergie inmiddels zo duur is geworden heeft Frankrijk besloten voor 2035 maar liefst 33% van z'n huidige kernenergie productie te vervangen door hernieuwbare (wind+zon). Daarna gaat een verdere afslanking van kernenergie volgen omdat wind+zon+opslag (PtG met ondergrondse opslag van het gas) dan nog goedkoper zijn.
Oliver Martin 16 maanden geleden
Ik ben echt positief verrast dat Feenstra een verhaal over kernenergie publiceert. Kernenergie krijgt weinig aandacht en dat is jammer, want kernenergie heeft veel voordelen en is prima geschikt voor industriële landen met beperkte natuurlijke hulpbronnen inclusief Nederland. Hopelijk wordt in de toekomst meer over kernenergie gepraat en dit verhaal is een goede start.
Oliver Martin 16 maanden geleden
Ik ben echt positief verrast dat Feenstra een verhaal over kernenergie publiceert. Kernenergie krijgt weinig aandacht en dat is jammer, want de techniek heeft veel voordelen en is prima geschikt voor industriële landen met beperkte hulpbronnen inclusief Nederland. Hopelijk wordt in de toekomst meer over kernenergie gepraat zonder taboes en dit verhaal is een goede start.
Paul Sijben 16 maanden geleden
een kerncentrale die nu gebrouwd zou kunnen worden kost ongeveer 10 miljard, ongeveer 10 jaar om te bouwen en levert dan slechts 10% van onze behoefte. Intussen blijft de CO2 uitstoot en stoot de bouw van zo'n centrale ook veel CO2 uit.
In 10 jaar kunnen we al (dus 100%) van onze behoefte uit hernieuwbare bronnen doen (met huidige groei)!
Dus kan die 10 miljard beter gestoken worden in het opslaan van elektriciteit!
Bart Smits 16 maanden geleden
Het is wonderlijk dat mensen wel vooruitgang verwachten in opwekking van zon- en windenergie, maar niet in opwekking van kernenergie. Het thorium proces kan bijvoorbeeld al een enorme verbetering geven.
Arjen 16 maanden geleden
Hoewel nog toekomstmuziek, mis ik kernfusie in dit verhaal. Er wordt hard aan gewerkt om dit praktisch werkend te krijgen. Kernfusie heeft als voordeel dat er geen radioactieve reststoffen overblijven.
Er zijn nog geen reacties.