Warmteverliesberekening? Wat is dat?

Wat is een warmteverliesberekening?

Een warmteverliesberekening bepaalt het vermogen dat een verwarmingssysteem moet hebben om de woning bij een buitentemperatuur van 10 graden onder nul warm te houden. De uitkomst van zo’n berekening is belangrijk voor de keuze van het verwarmingssysteem. Vooral als u wilt vaststellen of uw woning geschikt is voor een warmtepomp, kan een goede warmteverliesberekening veel duidelijkheid geven.

Warmteverlies

Een woning verliest op drie manieren warmte:

Transmissie
Hoe dikker en beter geïsoleerd de muur, de vloer of het dak is, hoe kleiner het verlies van warmte door transmissie naar de buitenlucht. Ook via de ramen kan de woning warmte kwijtraken. HR++-glas heeft een lager transmissieverlies dan dubbelglas.

Infiltratie
Kieren, gaten en andere openingen zorgen ervoor dat koudere (buiten)lucht onbedoeld de woning binnenkomt.

Ventilatie
Via ventilatieroosters, open ramen en deuren en/of een mechanisch ventilatiesysteem komt koudere (buiten)lucht de woning in. Deze vorm van warmteverlies ontstaat bewust; het is een gevolg van de noodzaak om te ventileren, voor een gezond binnenklimaat. Heeft de woning een warmte-terugwininstallatie (wtw), dan is het ventilatieverlies minimaal. Als we transmissie, infiltratie en ventilatie bij elkaar optellen, kunnen we het totale warmteverlies berekenen. Om de berekening van het benodigde vermogen compleet te maken, moet er nog één factor worden toegevoegd: Opwarmtoeslag, als de thermostaat voor langere tijd omlaag gedraaid is, heeft de verwarming (extra) vermogen nodig om de woning weer op temperatuur te brengen. Dat extra vermogen is de opwarmtoeslag.

Verschil tussen een nieuwe of bestaande woning

Voor een nieuw huis is het met een warmteverliesberekening mogelijk om het benodigde vermogen exact te bepalen. Bij de berekening zijn namelijk álle factoren bekend die invloed hebben op het warmteverlies: de afmetingen van de woning én de gebruikte bouw- en isolatiematerialen. Voor een bestaande woning is zo’n berekening minder eenvoudig te maken, omdat de gegevens over inhoud en materialen vaak minder nauwkeurig zijn. In dat geval geeft het energieverbruik van de afgelopen jaren aanvullende informatie over het benodigde vermogen. Daarbij is het belangrijk om te bedenken dat energieverbruik voor een groot deel voortkomt uit (stook-)gedrag.

Statische warmteverliesberekening

Om het benodigde vermogen van een cv-ketel, warmtepomp of ander verwarmingssysteem vast te stellen, wordt in de meeste gevallen een statische warmteverliesberekening gebruikt. (Voor de liefhebbers van cijfers en normering: de berekeningsmethode is vastgelegd in de norm NEN-EN 12831-1, die in Nederland is uitgelegd in ISSO51.) Die berekening is gebaseerd op de slechtst denkbare situatie: strenge vorst, harde wind en geen zon. Bovendien gaat de norm ervan uit dat het op ieder moment in alle kamers van het huis warm moet zijn. In de praktijk doet die situatie zich vrijwel nooit voor. De statische warmteverliesberekening zorgt er dan ook voor dat de verwarmingsinstallatie in veel woningen meer vermogen heeft dan eigenlijk nodig is.

Dynamische warmteverliesberekening

Houden we rekening met de klimaatverandering (de gemiddelde temperatuur in Nederland is nu hoger dan dertig jaar geleden), met wisselende weersomstandigheden door het jaar heen, met diverse windrichtingen, met de instraling van de zon en met het werkelijke gebruik van de woning, dan ziet de berekening er anders uit. Zo’n rekenmethode, waarin verschillende factoren en veranderende omstandigheden worden meegenomen, noemen we een dynamische warmteverliesberekening.

Vermogen van de warmtepomp

De meeste cv-ketels zijn ‘overgedimensioneerd’ voor het verwarmen van de woning. Met andere woorden: ze hebben meer vermogen dan nodig is om het ‘s winters in huis lekker warm te houden. De reden daarvoor is heel eenvoudig. Een combi-cv-ketel levert namelijk niet alleen warm water aan de radiatoren en/of de vloerverwarming, maar óók warm tapwater. En daar is relatief veel vermogen voor nodig.

Een hybride verwarmingssysteem is een combinatie van een elektrische warmtepomp en een cv-ketel op gas. Omdat de cv-ketel voor warm tapwater zorgt, hoeft de warmtepomp alléén de woning te verwarmen. En dan niet eens het hele jaar, want op de koudste dagen neemt de cv-ketel het over.

Een statische warmteverliesberekening is geschikt om te bepalen of een bestaande woning verwarmd kan worden met een warmtepomp. Vooral voor een all-electric warmtepomp is een goede warmteverliesberekening van belang. Daarnaast is eigenlijk ook per ruimte een berekening nodig van het benodigde afgiftesysteem op de gewenste lagere aanvoertemperatuur. Bij een hybride warmtepomp is het minder noodzakelijk om een heel gedetailleerde berekening te maken, omdat op koude dagen de cv-ketel er altijd nog is als backup. Voor hybride warmtepompen kan een eerste inschatting van de mogelijkheden al worden gemaakt met gegevens over het huidige gasverbruik, het type woning en het bouwjaar.

Warmteverlies zelf berekenen of aan de vakmensen overlaten?

Online zijn diverse websites en programma’s te vinden waarmee u zelf een warmteverliesberekening kunt maken. Daarmee is het zeker mogelijk om een globale indruk te krijgen van het vermogen dat nodig is om uw woning warm te houden. Voor een écht nauwkeurige berekening is het verstandig om (ook) een expert in te schakelen. Een goede installateur kan een warmteverliesberekening voor u maken of daarvoor op uw verzoek een specialist inschakelen.

Met een warmtepomp investeert u in het comfort en de waarde van uw woning én in een beter milieu. Er is dan ook alle reden om zo’n beslissing te baseren op complete en betrouwbare informatie.