De energiezuinige keuken

1. Het Energielabel is er niet voor niets

Alle elektrische huishoudelijke apparaten die in Nederland te koop zijn, hebben een Energielabel. Daaraan kunt u zien hoe zuinig het apparaat is. Het energielabel is al in 1996 door de Europese Unie verplicht gesteld. In 2021 is de betekenis van de Energielabels aangepast en verhelderd. Het Energielabel geeft u praktische informatie. Of u nu online koopt of in de winkel, door het label mee te laten wegen bij uw beslissing, bespaart u energie.

2. Kies voor een efficiënte kookplaat

Inductie is de meest efficiënte kooktechniek. Een gasfornuis gebruikt ongeveer 50% van de geproduceerde energie daadwerkelijk voor het verwarmen van uw gerecht. Bij een inductiekookplaat kan het rendement wel 90% zijn. Dat hoeft nog niet te betekenen dat koken op inductie ook goedkoper is. Gerekend met de energieprijzen van 2023, zijn de verbruikskosten van het koken op gas ongeveer even hoog als die van inductie koken (bron: hier.nu). De kosten van een nieuwe kookplaat en (eventueel) een zwaardere elektriciteitsaansluiting zijn daarbij nog niet meegerekend. De verwachting is dat de prijs van aardgas de komende jaren sneller zal stijgen dan die van elektriciteit. In dat geval zal koken op inductie wel goedkoper worden. Is (een deel van) uw stroomverbruik voor de inductiekookplaat afkomstig van zonnepanelen, dan is koken met inductie zéker goedkoper dan koken op gas. Op dit moment koken de meeste huishoudens in Nederland nog op aardgas, maar dat is snel aan het veranderen. Nieuwe woningen hebben namelijk geen aardgasaansluiting meer en steeds meer bestaande woningen gaan van het gas af.

3. Water koken? Soms met de fluitketel, soms met de waterkoker

Voor een volle theepot is een fluitketel op de gas- of inductiekookplaat de voordeligste manier om water te koken. Heeft u maar een klein beetje kokend water nodig, dan is een elektrische waterkoker efficiënter. Met een kokendwaterkraan beschikt u altijd direct over kokend water. Zo’n kraan is heel handig, maar kost wel relatief veel energie. Schaft u een kokendwaterkraan aan, let er dan in ieder geval op dat het systeem goed geïsoleerd is.

4. Kies de oven die bij u past

Gaat u een oven of magnetron aanschaffen, dan let u natuurlijk op het Energielabel. Maar voor het energieverbruik is het formaat van de oven nóg belangrijker. Heeft u voor uw huishouden geen grote oven nodig, kies dan voor een kleinere maat. Want hoe groter de oven, hoe meer energie u verbruikt. Van de elektrische ovens is de heteluchtoven het meest energiezuinige type. Daarmee bakt u sneller én energiezuiniger.

5. Haal de bakplaat uit de oven

De bakplaat van de oven heeft u vaak nodig, maar niet altijd. Gebruikt u een rooster, haal dan de bakplaat uit de oven. Daardoor kan de hete lucht onbelemmerd door de oven stromen en is het rendement optimaal.

6. Warm uw eten stap voor stap op

Heeft u eten bewaard in de vriezer of in de koelkast? Probeer vooruit te plannen. Laat een gerecht uit de vriezer een etmaal in de koelkast staan voordat u het in de oven of magnetron opwarmt. En warm een schaal die in de koelkast stond eerst een halfuurtje op bij kamertemperatuur. Dat scheelt behoorlijk veel energie. Andersom geldt trouwens hetzelfde; blijft er eten over dat u kunt bewaren, laat het dan even afkoelen voordat u het in de koelkast of de vriezer zet.

7. Niet te vroeg aan, niet te laat uit

De oven voorverwarmen is meestal niet nodig. In plaats daarvan kunt u beter de baktijd iets verlengen. U bespaart ook energie door de oven al even voordat u het gerecht eruit haalt uit te zetten.

8. Laat de oven niet te vaak zichzelf schoonmaken

Heeft uw oven ook een zelfreinigende functie? Gebruik die dan alleen als het écht nodig is. 

9. Maak slim gebruik van de vaatwasser

Ook bij het kopen van een vaatwasser is het natuurlijk verstandig om voor een zo gunstig mogelijk Energielabel te gaan. Vervolgens is het een kwestie van bewust gebruiken. Zet de vaatwasser dus pas aan als hij echt vol is. En gebruik zoveel mogelijk de eco-stand.

10. Afspoelen is meestal niet nodig

Moderne vaatwassers zijn krachtige én efficiënte apparaten. Vooraf het vuil van schalen, borden, kopjes en bestek afspoelen met warm water is dan ook meestal niet nodig. Laat u het afspoelen achterwege, dan bespaart u daarmee aardgas en water. 

11. Deel de keuken energiezuinig in

Ook bij de inrichting van uw keuken kunt u al energiezuinige keuzes maken. Zo is het verstandig om de vaatwasser niet direct naast uw koelkast te plaatsen. Door de warmte die de vaatwasser produceert, heeft de koelkast namelijk meer energie nodig om uw levensmiddelen koel te houden.

12. Oude apparaten verbruiken vaak veel energie

Apparaten die het nog prima doen, zetten we niet zomaar bij het grofvuil. Toch kan het voor uw energierekening interessant zijn om eens te kijken welke apparaten in uw keuken aan vervanging toe zijn. Nieuwe koelkasten en vriezers zijn de afgelopen jaren veel efficiënter geworden en verbruiken dus aanzienlijk minder energie. Ook als ze nog goed functioneren, kan het de moeite waard zijn om die apparaten in te ruilen voor een nieuwer en zuiniger exemplaar. En dat kan ook gelden voor de vaatwasser.

13. Grillen is verspillen

Bij het bakken heeft u de grillfunctie maar zelden nodig. Dat is maar goed ook, want als u grillt, verbruikt de gemiddelde oven 50% meer energie. Gebruik die functie dus alleen als het écht moet.

14. Haal de stekkers uit het stopcontact

In de meeste keukens is het aantal elektrische apparaten in de loop van de jaren flink gegroeid. Gelukkig zijn ze in de meeste gevallen behoorlijk zuinig met energie. Toch kunt u heel eenvoudig wat elektriciteit besparen. Door de stekkers van apparaten die u niet gebruikt uit het stopcontact te halen, voorkomt u sluipverbruik. Gaat u met vakantie? Maak dan de koelkast leeg en trek ook die stekker eruit.

15. Koken met minder water

Veel mensen gebruiken voor het koken van groente, pasta of rijst meer water dan nodig is. Kookt u minder water, dan verbruikt u minder gas of stroom. Bovendien blijven bij groenten de vitamines nog beter bewaard ook.

16. Deksel op de pan

Als u kookt, bakt en braadt met het deksel op de pan, gebruikt u de warmte efficiënter en heeft u minder gas of elektriciteit nodig voor hetzelfde resultaat.

17. Zuinig met warm water

In woningen met een combi-cv-ketel gaat het grootste deel van het aardgasverbruik op aan verwarming. Koken zorgt voor hooguit enkele procenten van het gasverbruik, maar warm water heeft weer wél een flink aandeel in de gasrekening. Dan hebben we het vooral over douche en bad, maar ook de keukenkraan doet aardig mee. Probeer er dus op te letten dat u in de keuken niet ongemerkt en onnodig de warme kraan opendraait. Doet u de afwas met de hand? Gebruik dan een afwasteiltje in plaats van de gootsteen.

18. Zet zo duurzaam mogelijk koffie

Koffie is populairder dan ooit. En ook met koffie zetten kunt u energie besparen. Bijvoorbeeld door erop te letten dat u niet méér koffie zet dan u gaat drinken. En door het apparaat direct na gebruik uit te zetten.

Als we meer tijd in de keuken doorbrengen, willen we ook dat het daar sfeervol verlicht is. Dat betekent dat u energie kunt besparen door te kiezen voor led-verlichting.