Lucht-lucht, lucht-water, bodem-water, hybride warmtepomp… weet u het verschil?
Welk soort warmtepomp is geschikt voor úw huis?
De komende jaren gaan we onze huizen op allerlei manieren duurzamer maken. Er zullen zeker nog nieuwe technieken worden ontwikkeld, maar we kunnen ervan uitgaan dat de warmtepomp in ieder geval een rol gaat spelen. Hoewel; dé warmtepomp bestaat niet. Er zijn nogal wat verschillende soorten. Dat maakt het niet makkelijker als u zich oriënteert op de mogelijkheden om uw huis duurzaam te gaan verwarmen. Wordt het een lucht-waterwarmtepomp of een water-waterwarmtepomp? All-electric of hybride? In dit artikel zetten we de vele soorten warmtepompen op een rijtje. Met een duidelijke uitleg.
1. Lucht-luchtwarmtepomp
De warmte voor de lucht-luchtwarmtepomp is afkomstig uit de buitenlucht. Deze warmtepomp heeft een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit kan op de grond staan, maar kan ook aan de gevel of op het dak worden geïnstalleerd.
Hoe werkt een lucht-luchtwarmtepomp?
Een lucht-luchtwarmtepomp werkt hetzelfde als een airconditioning. De buitenunit van de warmtepomp zuigt buitenlucht aan. Vervolgens zorgen een compressor en een vloeibaar koudemiddel ervoor dat de binnenunit lucht naar binnen blaast met de juiste, door u ingestelde temperatuur. Een lucht-luchtwarmtepomp kan dus in de winter als verwarming worden gebruikt en in de zomer als airco.
De voordelen
- Een lucht-luchtwarmtepomp kan in de winter verwarmen en in de zomer koelen.
- Een lucht-luchtwarmtepomp is in aanschaf goedkoper dan andere warmtepompen.
- Met een lucht-luchtwarmtepomp is een kamer snel op temperatuur.
- Voor een lucht-luchtwarmtepomp is geen aardgas nodig. Als u de elektriciteit duurzaam kunt (laten) opwekken, is het gebruik van de warmtepomp dus energieneutraal.
De nadelen
- Op koude dagen is een lucht-luchtwarmtepomp onvoldoende om een kamer te verwarmen.
- Als hoofdverwarming voor een woning is lucht-luchtwarmtepomp niet geschikt. Het systeem heeft te weinig rendement voor koude winterdagen en verbruikt relatief veel elektriciteit.
- De lucht-luchtwarmtepomp zorgt niet voor warm tapwater.
2. Lucht-waterwarmtepomp
Ook deze soort warmtepomp haalt zijn warmte door middel van een buitenunit uit de lucht. Haalt de warmtepomp de lucht uit een ventilatiesysteem (een warmte-terugwininstallatie), dan is een buiten-unit niet nodig. In tegenstelling tot de lucht-luchtwarmtepomp levert deze warmtepomp geen warme lucht, maar warm water. De warmtepomp heeft een binnenunit en een buitenunit. Meestal staat de buitenunit op de grond, maar ook installatie aan de gevel of op het dak is mogelijk.
Hoe werkt een lucht-waterwarmtepomp?
De lucht-waterwarmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of uit de afgezogen lucht uit de woning. In de binnenunit is een warmtewisselaar aanwezig. Die is nodig om water te kunnen verwarmen. Dat water gaat naar de radiatoren of naar de leidingen van de vloerverwarming. De warmtewisselaar is ook nodig om het water op te warmen van de boiler, die de douche, de wastafel en de keukenkraan van warm water voorziet.
De voordelen
- Een lucht-waterwarmtepomp is heel zuinig met energie. De warmtepomp haalt ongeveer driekwart van de warmte rechtstreeks uit de lucht.
- Voor een lucht-waterwarmtepomp is geen aardgas nodig. Als u de elektriciteit duurzaam kunt (laten) opwekken, is het gebruik van de warmtepomp dus energieneutraal.
- In woningen die optimaal geïsoleerd zijn, heeft de lucht-waterwarmtepomp voldoende rendement om het hele jaar door het huis te verwarmen.
- De lucht-waterwarmtepomp kan ook het tapwater verwarmen.
De nadelen
- Als een woning niet héél goed geïsoleerd is, levert de lucht-waterwarmtepomp op koude dagen te weinig rendement. Op die momenten is ondersteuning met een cv-ketel op aardgas nodig. (Zie Hybride warmtepomp.)
- Voor woningen die slecht geïsoleerd zijn, is de lucht-waterwarmtepomp niet geschikt.
- Voor een lucht-waterwarmtepomp zijn speciale radiatoren nodig en/of een vloerverwarming.
Feenstra kiest voor de lucht-waterwarmtepomp. Waarom?
In dit artikel leest u over verschillende soorten warmtepompen. Feenstra heeft er voorlopig voor gekozen één van die soorten te leveren en installeren: de lucht-waterwarmtepomp. De reden daarvoor is de gunstige verhouding tussen de aanschafprijs en het rendement. In de meeste gevallen komen de kosten voor het geschikt maken van uw woning, de aanschaf van de warmtepomp en de installatie samen uit op een bedrag tussen € 5.500,- en € 8.000,-*. Daar staat uiteraard tegenover dat u flink gaat besparen op uw gasrekening. De gemiddelde terugverdientijd ligt nu nog tussen zeven en vijftien jaar. Als aardgas de komende jaren duurder wordt en elektriciteit goedkoper (en die ontwikkeling is de laatste jaren al zichtbaar), zult u de investering nog sneller terugverdienen.
Op dit moment levert Feenstra alleen lucht-waterwarmtepompen die water afgeven op een lage temperatuur (35-50 graden). Waarschijnlijk komt daar eind 2022 een hoge-temperatuur- warmtepomp (ook een lucht-waterwarmtepomp) bij.
De levertijd van (hybride) warmtepompen is momenteel ruim een half jaar. Op dit moment neemt Feenstra geen nieuwe aanvragen in behandeling. Interesse voor een warmtepomp? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief en wij houden u op de hoogte van duurzame ontwikkelingen en levertijden van (hybride) warmtepompen.
* Het exacte bedrag is afhankelijk van de mate waarin uw woning (na)geïsoleerd moet worden en van het merk/type warmtepomp dat u kiest.
3. Water-waterwarmtepomp (WKO)
Warmte is niet alleen te vinden in de lucht, maar ook in het grondwater. De water-waterwarmtepomp maakt daar gebruik van. Deze soort warmtepomp noemen we ook wel warmte-koude-opslag (WKO). De WKO maakt gebruik van de ‘watervoerende laag’, een open bron van grondwater die zich diep onder de grond bevindt. De WKO pompt het water op uit de watervoerende laag en brengt het verderop weer in dezelfde laag terug. Het grootste deel van de installatie bevindt zich onder de grond. De kosten van een water-waterwarmtepomp zijn hoog. Deze installaties worden daarom veel ingezet voor kantoorgebouwen en fabrieken en als collectief verwarmings- en koelsysteem voor grote woningbouwprojecten.
Hoe werkt een water-waterwarmtepomp?
De water-waterwarmtepomp of WKO pompt relatief warm grondwater omhoog en haalt er de warmte uit. Een warmtewisselaar zorgt ervoor dat de warmte van het water wordt afgestaan aan het water in de radiatoren, aan het water in de leidingen van de vloerverwarming en aan het tapwater. Het afgekoelde grondwater wordt op een andere plaats weer in de bodem teruggebracht. In de zomer wordt juist relatief koud grondwater opgepompt. Dezelfde warmtewisselaar gebruikt de lage temperatuur van het grondwater nu om het gebouw te koelen.
De voordelen
- De temperatuur van het grondwater is vrijwel altijd constant. De water-waterwarmtepomp is daardoor de warmtepomp met het hoogste rendement.
- Een water-waterwarmtepomp kan in de winter verwarmen en met betrekkelijk weinig energie in de zomer koelen.
- Boven de grond neemt de water-waterwarmtepomp relatief weinig ruimte in.
- Voor een water-waterwarmtepomp is geen aardgas nodig. Als u de elektriciteit duurzaam kunt (laten) opwekken, is het gebruik van de warmtepomp dus energieneutraal.
- In gebouwen die optimaal geïsoleerd zijn, heeft de water-waterwarmtepomp voldoende rendement om het hele jaar door te verwarmen en te koelen.
- De water-waterwarmtepomp kan ook het tapwater verwarmen.
De nadelen
- Een water-waterwarmtepomp is duur in aanschaf. Met name de kosten van de boringen naar diepe grondwaterlagen zijn hoog.
4. Bodem-waterwarmtepomp
Ook de bodem is een bron van warmte. Deze warmte kennen we ook als geothermie of aardwarmte. Een bodem-waterwarmtepomp maakt gebruik van die warmte voor het verwarmen van de woning.
Hoe werkt een bodem-waterwarmtepomp?
Voor een bodem-waterwarmtepomp moet in de grond een gesloten buizenstelsel worden aangebracht. Door de buizen stroomt water met een anti-vriestoevoeging, dat door de warmte van de bodem wordt verwarmd. Het buizenstelsel kan verticaal of horizontaal in de bodem worden geïnstalleerd. Een compressor, een condensor, een expansieventiel en een verdamper zijn nodig om de temperatuur verder te verhogen. Vervolgens draagt een warmtewisselaar de warmte over aan het water in de radiatoren van de cv, de leidingen van de vloerverwarming en de boiler (voor het opwarmen van het tapwater).
| De voordelen | De nadelen | |
| Horizontaal buizenstelsel |
|
|
| Verticaal buizenstelsel |
|
|
Maar… wat is dan een hybride warmtepomp?
Een hybride warmtepomp is niets anders dan een warmtepomp die op héél koude dagen hulp krijgt van een cv-ketel op (aard)gas. In de meeste gevallen gaat het om een lucht-waterwarmtepomp in combinatie met een hr-cv-ketel. In een redelijk goed geïsoleerd huis zorgt de warmtepomp het grootste deel van het jaar voor voldoende warmte in huis. Op de allerkoudste dagen kan de warmtepomp het moeilijk krijgen, omdat het water dat naar de radiatoren en/of de vloerverwarming stroomt een temperatuur heeft tussen 35 en 50 graden. Om het dan toch behaaglijk te houden in huis, springt op die momenten de cv-ketel bij. De verwarming in uw woning is met een hybride warmtepomp dus (nog) niet gasloos, maar u bespaart wel aanzienlijk op uw gasrekening. Onderzoek laat zien dat het gasverbruik van een woning met een hybride warmtepomp zo’n 70% lager ligt dan met alleen een cv-ketel. Dat betekent dus ook dat u met een hybride warmtepomp véél minder CO2 uitstoot. En daar hebben we allemaal plezier van.
Onderhoud van warmtepompen
Een lucht-waterwarmtepomp heeft weinig onderhoud nodig. Toch is het verstandig om de warmtepomp wél regelmatig te laten controleren door een erkend installateur. Daarmee verzekert u zich van het best mogelijke rendement én het apparaat gaat langer mee.
Subsidie op warmtepompen
Met een (hybride) warmtepomp verlaagt u de CO2-uitstoot van uw woning aanzienlijk. Daar is de planeet blij mee en de overheid ook. Om die reden kunt u op aanschaf en installatie van een warmtepomp een interessante subsidie krijgen. Ook aan veel andere duurzame maatregelen in en om uw huis betaalt de overheid mee.
Warmtepomp-check
Wilt u weten of uw huis al geschikt is voor de installatie van een all-electric warmtepomp of een hybride warmtepomp? Dat kan heel eenvoudig online, met onze warmtepompcheck.
Wat is er anders aan de propaan-warmtepomp?
Als u zich verdiept in de verschillende soorten warmtepompen, is de kans groot dat u ook de propaan-warmtepomp tegenkomt. De werking van een propaan-warmtepomp verschilt niet van de warmtepompen die in dit artikel worden beschreven. Sterker nog: een propaan-warmtepomp is een ‘gewone’ lucht-water-warmtepomp. Het verschil zit ‘m in het koudemiddel.
In iedere warmtepomp is een koudemiddel aanwezig. Dat is een vloeistof die al bij een lage temperatuur verdampt. Het gas dat dan ontstaat wordt in een compressor samengeperst. Het gas wordt daardoor warmer en geeft die warmte met behulp van een warmtewisselaar af aan het water in de radiatoren en/of de vloerverwarming. In de afgelopen tientallen jaren zijn er in koelkasten, vriezers, warmtepompen en airco’s veel verschillende koudemiddelen gebruikt. Vroeger werden daar hydrochloorfluorkoolwaterstoffen (hcfk’s) voor gebruikt. Hcfk’s hebben als belangrijkste nadeel dat ze de ozonlaag aantasten. Als effectief koudemiddel werden de hcfk’s opgevolgd door de hfk’s (fluorkoolwaterstoffen). Die hebben geen schadelijke gevolgen voor de ozonlaag, maar als ze vrijkomen, dragen ze wel bij aan het broeikaseffect. De zoektocht naar een minder schadelijk koudemiddel gaat dus nog altijd verder. In die zoektocht is propaan één van de opties. Propaan is een gas dat ook in de natuur voorkomt. Feenstra levert nog geen propaan-warmtepompen, maar onderzoekt wel de mogelijkheden.
Poll