Warmtepomp en warm tapwater: hoe werkt het?

De cv-ketel op aardgas levert (meestal) niet alleen warm water om de radiatoren mee te verwarmen, maar ook warm tapwater. Hoe zit dat bij de warmtepomp? Zorgt die ook voor een warme douche, een warm bad en warm water uit de keukenkraan? Of moet u daar een andere oplossing voor vinden? En als het over warm water gaat, wat zijn dan de verschillen tussen een all-electric en een hybride warmtepomp? In dit artikel komen de diverse oplossingen voor warm water in combinatie met een warmtepomp aan de orde.

Is een warmtepomp ook een warmwaterpomp?

Een warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater. Vervolgens gebruikt de warmtepomp die warmte om binnenshuis het water te verwarmen dat door de leidingen van de centrale verwarming stroomt. Zo worden de vloerverwarming en/of de radiatoren warm. De meeste cv-ketels op aardgas zorgen ervoor dat u ook warm water heeft zodra u de warme kraan opendraait in de keuken of de badkamer; de zogenoemde combi-ketel. In de meeste gevallen werkt het bij een warmtepomp ook op die manier. We hebben het dan over een ‘volledige warmtepomp’ of een ‘combiwarmtepomp’. Maar er zijn ook andere mogelijkheden.

Hybride warmtepomp

Wanneer we het hebben over een hybride warmtepomp, bedoelen we eigenlijk de combinatie van een (kleine) elektrische warmtepomp en een cv-ketel op aardgas. De warmtepomp voorziet de radiatoren en/of de vloerverwarming van water met een temperatuur tussen 35 en 45 graden. In redelijk tot goed geïsoleerde huizen is dat een groot deel van het jaar voldoende om het in huis lekker warm te hebben. De cv-ketel springt alleen op de allerkoudste dagen bij. Dat kan, omdat het water dat een cv-ketel aan de centrale verwarming levert, meestal een temperatuur heeft van 70 graden - en soms nog hoger. Warm tapwater, bijvoorbeeld voor de douche of het bad, is met een hybride warmtepomp dus geen enkel probleem. Daar kan de cv-ketel voor zorgen.

All-electric warmtepomp

Is een woning héél goed geïsoleerd, dan is hulp van een gasgestookte cv-ketel op winterse dagen niet nodig. Nieuwe woningen worden daarom al een paar jaar opgeleverd zonder aansluiting op het aardgasnet. In zo’n huis is het een all-electric warmtepomp die voor de verwarming zorgt. De temperatuur van het tapwater moet een stuk hoger zijn dan het water dat voor de verwarming nodig is. Met een all-electric warmtepomp is dat op verschillende manieren mogelijk.

Volledige warmtepomp (of combiwarmtepomp)
De meeste warmtepompen hebben een ingebouwde warmwatervoorziening, die hetzelfde werkt als bij een combi-cv-ketel. Warm water via de warmtepomp is in alle situaties de meest energiezuinige oplossing. Om het water op te warmen tot de gewenste temperatuur heeft de warmtepomp alleen elektriciteit nodig.

Elektrische boiler
In sommige situaties wordt een all-electric warmtepomp gecombineerd met een aparte boiler. Een boiler heeft een voorraadvat waarin een bepaalde hoeveelheid water permanent warm wordt gehouden. Bij een elektrische boiler zorgt een elektrisch element daarvoor.

Doorstroomboiler (elektrische geiser)
Bij een elektrische geiser verwarmt een warmtewisselaar het langsstromende water. Een ‘doorstroomboiler’ is zuiniger dan een elektrische boiler, omdat het water niet voortdurend op temperatuur wordt gehouden. Daar staat tegenover dat deze oplossing minder comfortabel is; de elektrische geiser geeft weinig warm water en u moet altijd (even) wachten tot het water warm is.

Warmtepompboiler
Kiest u voor een aparte boiler naast de all-electric warmtepomp, dan is een elektrische warmtepompboiler een duurzame oplossing. Zo’n boiler haalt de warmte uit de afgezogen ventilatielucht (bijvoorbeeld uit de keuken en de badkamer), uit de buitenlucht of uit een combinatie daarvan. Met die warmte wordt het water in de boiler op temperatuur gebracht. De warmtepompboiler is energiezuinig én comfortabel.

Zonneboiler
Het kan nóg energiezuiniger. Bij een zonneboiler zorgt een zonnecollector op het dak voor de warmte om het water in een warmwaterreservoir te verwarmen. Een zonneboiler bespaart veel energie, maar kan eigenlijk alleen voor voldoende warm water zorgen in de zomer en in een deel van het voorjaar en najaar. De zonneboiler is dus een duurzame aanvulling op een van de bovenstaande voorzieningen voor warm water.

Bewuster omgaan met warm water

Zorgt de warmtepomp voor warm tapwater, dan is het noodzakelijk om daar bewuster mee om te gaan dan u bij de cv-ketel op aardgas gewend was. Een warmtepomp heeft nu eenmaal (iets) meer tijd nodig om het water op te warmen.

Zonnepanelen maken het voordeliger

Wanneer u water gaat opwarmen met behulp van elektriciteit, is het goed om na te denken over de manier waarop die stroom wordt opgewekt. Of het nu een warmtepomp is of een elektrische boiler, met zonnepanelen bent u voordeliger uit én u maakt gebruik van duurzaam opgewekte stroom.

Hoge-temperatuurwarmtepomp

Nog niet alle huizen in Nederland zijn al geschikt voor een (hybride) warmtepomp. Om zulke woningen toch aardgasvrij te kunnen maken zonder dat (direct) een ingrijpende verbouwing nodig is, werkt Feenstra samen met energieleverancier Vattenfall en enkele partners aan de ontwikkeling van een hoge-temperatuur-warmtepomp. Het systeem dat nu in voorbereiding is, krijgt een ingebouwde warmwatervoorziening.