Het hart van de cv-ketel én de warmtepomp: de warmtewisselaar
Een warmtewisselaar: wat heb je eraan?
Sommige woorden hoor je alleen wanneer er iets mis is. Een voorbeeld? Warmtewisselaar! Er zijn problemen met de cv-ketel, de monteur kijkt u met een ernstig gezicht aan en spreekt het op zorgelijke toon uit: ‘Het is de warmtewisselaar…’
Maar wat is dat nu precies, een warmtewisselaar? Wat doet dat onderdeel eigenlijk? Hoe kan een warmtewisselaar stuk gaan? Is het echt zo erg als dat gebeurt? Kunt u de problemen voorkomen? En hoe zit het met de warmtepomp, heeft die óók een warmtewisselaar?
Heeft een warmtepomp ook een warmtewisselaar?
Op dit moment staat in de meeste Nederlandse woningen nog een cv-ketel. Daarom beperken we ons in dit artikel tot de rol die de warmtewisselaar speelt in de ‘gewone’ cv-ketels. Gelukkig overwegen steeds meer mensen de overstap van een cv-ketel naar een hybride warmtepomp of een all-electric warmtepomp. Net als een cv-ketel moet een warmtepomp ervoor zorgen dat de geproduceerde warmte uiteindelijk in uw woning terechtkomt. Hoe dat gebeurt, hangt af van het type, maar ook een warmtepomp heeft een warmtewisselaar nodig.
Van aardgas naar warmte
De meeste cv-ketels gebruiken aardgas als brandstof. De warmte die ontstaat door het verbranden van het gas is bedoeld voor de kamers in uw huis. Om de warmte daar te krijgen hebben we een warmtewisselaar nodig. Dat is een metalen element dat de warmte van de gasverbranding geleidt naar het water in het centrale-verwarmingssysteem. Het verwarmde water stroomt vervolgens door de leidingen naar de radiatoren. In een combi-cv-ketel zorgt de warmtewisselaar ook voor het verwarmen van het tapwater.
Eén, twee of drie warmtewisselaars
In veel cv-ketels zorgt één warmtewisselaar zowel voor het verwarmen van het water in de leidingen en radiatoren als voor het verwarmen van douche- en kraanwater. Er zijn ook fabrikanten die kiezen voor twee warmtewisselaars: één voor de verwarming en één voor het tapwater. Soms is er nog een extra warmtewisselaar aangebracht in het rookgaskanaal. In dat kanaal ontstaat restwarmte en de warmtewisselaar gebruikt die als voorverwarming van het tapwater. Zo’n ‘economizer’ zorgt ervoor dat er minder aardgas nodig is om het water op de gewenste temperatuur te brengen.
Aluminium of roestvrijstaal
Een warmtewisselaar is meestal gemaakt van aluminium, aluminium-silicium of roestvrijstaal (rvs). Aluminium geleidt de warmte iets beter dan rvs, maar daar staat een nadeel tegenover; aluminium is gevoeliger voor oxidatie (roest) dan rvs.
Onderhoud is essentieel én duurzaam
De warmtewisselaar geeft warmte af aan het water in uw centrale verwarming. Na verloop van tijd ontstaat daarbij vervuiling. De warmtewisselaar gaat dan minder goed werken en het rendement van de cv-ketel neemt af. Anders gezegd: er is meer aardgas nodig om het warm te krijgen in huis. Dat merkt u uiteraard aan uw energierekening. Het is dan ook belangrijk dat u de cv-ketel regelmatig laat onderhouden door een deskundig installatiebedrijf. De monteur controleert bij zo’n onderhoudsbeurt alle onderdelen van de ketel en maakt ook de warmtewisselaar schoon. Regelmatig onderhoud levert u meer comfort op in huis, maar het zorgt er óók voor dat u de cv zo duurzaam mogelijk gebruikt. Want een goed onderhouden ketel verbruikt alleen de energie die écht nodig is.
Hoe lang gaat een warmtewisselaar mee?
De levensduur van een warmtewisselaar is afhankelijk van veel verschillende factoren. De kwaliteit van het gebruikte materiaal speelt een rol, maar ook het aantal branduren van de cv-ketel. Eén ding staat vast: vakkundig en regelmatig onderhoud zorgt ervoor dat de warmtewisselaar én de andere onderdelen van de cv-ketel járen langer meegaan. De meeste fabrikanten geven tien tot vijftien jaar garantie op de warmtewisselaar.
Warmtewisselaar stuk: einde cv-ketel?
Bij normaal gebruik gaat de gemiddelde cv-ketel twaalf tot vijftien jaar mee. Bij een wat ouder apparaat is de warmtewisselaar één van de onderdelen die voor problemen kunnen zorgen. Helaas is een warmtewisselaar tamelijk kostbaar. De kosten voor het aanschaffen en installeren van een nieuwe warmtewisselaar zijn niet voor ieder type cv-ketel hetzelfde. In de meeste gevallen moet u denken aan een bedrag tussen € 300 en € 600. Of zo’n investering nog de moeite waard is, hangt natuurlijk af van de leeftijd en conditie van de ketel. Een betrouwbare installateur kan een goede inschatting maken van het aantal jaren dat uw cv-ketel nog meekan na het vervangen van de warmtewisselaar.
Andere onderdelen zijn ook belangrijk
De warmtewisselaar vormt het technische hart van uw cv-ketel. Maar er zijn méér onderdelen die onmisbaar zijn om uw cv-ketel goed en efficiënt te laten functioneren.
Brander
Gemaakt van roestvrijstaal of keramisch materiaal. Verbrandt het aardgas en produceert daarmee de warmte die nodig is voor de warmtewisselaar.
Ontsteker
Een elektronisch onderdeel dat de brander in- en uitschakelt.
Ventilator
Om aardgas te kunnen verbranden is aanvoer van lucht nodig. De ventilator zorgt daarvoor en voert bovendien de rookgassen af die ontstaan ná de verbranding.
Circulatiepomp
Nadat de warmtewisselaar het water heeft verwarmd, pompt de circulatiepomp het water naar de leidingen en radiatoren.
Driewegklep
Bepaalt of de cv-ketel warm water levert voor de verwarming of voor douche/bad.
Branderautomaat en sensoren
De branderautomaat is een kleine computer die de cv-ketel bestuurt. De sensoren meten onder meer de temperaturen van het in- en uitgaande water; die gegevens heeft de computer nodig voor de besturing van de cv-ketel.
Vrijwel alle onderdelen van de cv-ketel kunnen in de loop van de jaren vuil worden, slijten en/of stuk gaan. Met regelmatig onderhoud voorkomt u de meeste problemen, zodat de cv-ketel jarenlang goed kan blijven werken en niet meer energie verbruikt dan nodig is.
