De elektrische cv-ketel: nog steeds actueel

Dé oplossing voor de aardgasloze woning?

De traditionele cv-ketel op aardgas heeft zijn langste tijd gehad, daar is inmiddels iedereen het over eens. Maar hoe verwarmen we dan straks onze huizen? Het eerlijke antwoord op die vraag is: dat weten we nog niet. De (hybride) warmtepomp zal waarschijnlijk een belangrijke rol gaan spelen, maar het is heel goed mogelijk dat de komende jaren ook andere oplossingen naar voren komen. Technische innovaties, die we nu nog niet kennen of die nog in ontwikkeling zijn. De laatste maanden komen we steeds vaker berichten tegen over hét energiezuinige alternatief voor de aardgasgestookte cv-ketel; een 'gewone' combiketel, maar dan op elektriciteit.

Zou 'van aardgas los' echt zó eenvoudig kunnen zijn? Is een 'gewone' cv-ketel op elektriciteit dé sleutel voor de energietransitie? De nieuwsredactie van Zorgeloos Wonen raadpleegde een aantal deskundigen uit de dagelijkse praktijk. Experts die zich serieus hebben verdiept in de voors en tegens van de elektrische cv-ketel. We stelden een aantal concrete vragen en al snel werden we iets minder enthousiast. De elektrische cv-ketel heeft voordelen, maar ook nadelen.

Wat is een elektrische cv-ketel?

In Nederland hebben nog altijd verreweg de meeste huizen een centrale verwarming. Die bestaat meestal uit een aantal radiatoren waar water doorheen stroomt. De cv-ketel zorgt ervoor dat het water in de radiatoren warm wordt. Dat gebeurt door middel van een brander die de brandstof (meestal is dat aardgas) verbrandt. Om ervoor te zorgen dat de warmte die vrijkomt bij het verbranden van het aardgas zo efficiënt mogelijk wordt afgegeven aan het water, is een warmtewisselaar nodig. Een elektrische cv-ketel werkt ook met water in radiatoren, maar verbruikt (uiteraard) géén aardgas. In plaats van een brander en een warmtewisselaar zorgt een elektrisch verwarmingselement ervoor dat het water warm wordt.

Levert een elektrische cv-ketel een lagere energierekening op?

Als we de elektrische cv-ketel vergelijken met een hr-ketel op aardgas, is verwarmen met elektriciteit op dit moment zeker niet goedkoper. Integendeel. Voor verwarming en warm water in een gemiddelde eengezinswoning komen de energiekosten met een elektrische cv-ketel veel hoger uit dan met een hr-ketel op aardgas. De rekenmethodes lopen enigszins uiteen, maar in grote lijnen komt het hierop neer: 

Voor 1 m³ gas betaalt u ongeveer hetzelfde*) als voor 3 kWh elektriciteit, maar 1 m³ gas levert ongeveer dezelfde hoeveelheid energie op als 9 kWh elektriciteit. Per saldo is volledig elektrisch verwarmen dus ongeveer drie keer zo duur als verwarmen met aardgas. 

Uiteraard moet u er wél rekening mee houden dat aardgas de komende jaren hoogstwaarschijnlijk duurder zal worden en elektriciteit relatief goedkoper. Met zonnepanelen zou u (een deel van) de elektriciteit die nodig is voor een elektrische cv-ketel zelf kunnen opwekken, maar dat is niet onbeperkt mogelijk. Zolang de salderingsregeling bestaat en u minder elektriciteit opwekt dan u verbruikt, is het niet rendabel om de stroom te gebruiken voor elektrische verwarming. Het huidige, demissionaire kabinet is van plan de salderingsregeling vanaf 2023 te gaan afbouwen. Of dat ook daadwerkelijk zal gebeuren, is maar de vraag. Mocht de salderingsregeling inderdaad verdwijnen, dan kan het wél zinvol zijn om de zelf opgewekte elektriciteit voor verwarming te gebruiken. Toch is het ook dan véél efficiënter om de elektriciteit van uw zonnepanelen te gebruiken voor een warmtepomp. Overigens krijgt u in die situatie (zowel bij een elektrische cv-ketel als bij een warmtepomp) te maken met de uitdaging dat uw zonnepanelen alleen overdag stroom leveren, terwijl u de verwarming meestal 's avonds zult gebruiken.

Wat kost een elektrische cv-ketel?

Als we alléén naar de aanschaf van het apparaat kijken, zijn de kosten van een elektrische cv-ketel min of meer vergelijkbaar met die van een hr-ketel op aardgas. Bij het installeren van een elektrische cv-ketel moet u echter rekenen op een flink bedrag aan extra kosten: 

• een geïsoleerd buffervat om ook tap- en douchewater te kunnen verwarmen: ca. € 1.500,-
• aanpassing van de elektrische installatie: vanaf € 600,-
• de installatie en het inregelen van de cv-ketel: ca. € 1.500,-

Bovenop de aanschaf van de cv-ketel komt dus een extra bedrag van € 3.000,- à € 4.000,-.

Is iedere woning geschikt voor een elektrische cv-ketel?

Nee. Sterker nog: de meeste woningen niet, omdat ze een hoofdaansluiting voor elektriciteit hebben met een zekering van maximaal 1 x 40 Ampère. Die zekering bepaalt, eenvoudig gezegd, het maximale vermogen van de gezamenlijke elektrische apparaten in huis. Voor een elektrische cv-ketel die een heel woonhuis moet kunnen verwarmen, is een drie-fasenaansluiting nodig met een zekering van 3 x 35 Ampère. Zo'n aansluiting moet u aanvragen bij uw netbeheerder. Naast de eenmalige kosten betaalt u er een hoger bedrag aan vastrecht voor. 

Heeft een elektrische cv-ketel dan helemáál geen voordelen?

De elektrische cv-ketel heeft zeker voordelen. Het apparaat is makkelijk en snel aan te sluiten. Bovendien is een rookgasafvoer niet nodig. Een elektrische cv-ketel slijt verder niet of nauwelijks en raakt niet vervuild door verbranding van gas. De onderhoudskosten zijn dan ook veel lager dan die van een cv-ketel op aardgas. Die besparing is op zichzelf interessant, maar zal in de praktijk vrijwel nooit opwegen tegen de kosten van aanschaf en verbruik.

Elektrisch verwarmen is soms wél een goed idee

Een elektrische cv-ketel om uw hele huis van warmte én warm water te voorzien is vrijwel altijd een (te) dure oplossing, die bovendien (zie hierboven) wettelijk niet is toegestaan. Het is dan ook geen serieus alternatief voor de hr-ketel op aardgas. Voor de elektrische kachel geldt hetzelfde. Als u in elke kamer van uw huis een elektrische kachel plaatst, is voor het verwarmen veel stroom nodig. U verbruikt dan weliswaar minder gas, maar véél meer elektriciteit. Uw totale energierekening zal daardoor al snel behoorlijk oplopen. Toch is elektrisch verwarmen niet altijd een slecht idee. Bent u overdag niet thuis en gebruikt u ‘s avonds bijvoorbeeld alléén een studeerkamer, dan is het niet erg efficiënt om de thermostaat van de centrale verwarming op 21 graden te zetten. Een kleine elektrische kachel of een infraroodpaneel kan in zo’n geval heel aangenaam zijn én relatief energiezuinig. Zet u voor één of meer andere kamers tegelijkertijd ook de cv aan, dan levert een elektrische kachel natuurlijk géén besparing op.

Zeggen we nee tegen de elektrische cv-ketel?

Het één-op-één vervangen van de gasgestookte cv-ketel door een elektrische cv-ketel is geen serieuze, efficiënte oplossing voor de energietransitie. Met name omdat de verbruikskosten daarbij te hoog worden, maar ook vanwege de ingrijpende gevolgen voor de elektrische aansluiting van de woning. Feenstra biedt de techniek in deze vorm dan ook niet aan. We nemen wél deel aan concepten waarin elektrische verwarming een weloverwogen onderdeel is van een complete oplossing. Zo passen we een concept van elektrische wandverwarming toe in combinatie met isolerende maatregelen en andere aanpassingen om de verwarmingsvraag sterk te verlagen. Dit systeem transporteert warmte niet via water, maar is ingebouwd in de muur. Het is geschikt voor nieuwe of gerenoveerde woningen, die een bijzonder lage warmtevraag hebben dankzij onder andere de modernste isolatie- en ventilatietechniek. In samenwerking met Saint-Gobain Gyproc hebben we dit soort woningen al op diverse plaatsen gerealiseerd. Dit concept wordt nog niet aan particulieren geleverd.

Bekijk onze hr-ketels in de shop

Voor dit artikel is gebruikgemaakt van de kennis en ervaring van diverse experts van Feenstra en van de website 'Everything Sustainable'.

*) Op basis van het vaste tarief van Vattenfall, 2021.

Meer lezen over dit onderwerp?
Op Zorgeloos Wonen vindt u diverse artikelen over elektrisch verwarmen.