Nog steeds actueel: Heeft uw nieuwe cv-ketel een brandstofcel?
Brandstofcel: wat kan er niet en wat kan er wel?
Vóór 2050 willen we van onze CO2-uitstoot af. Om dat voor elkaar te krijgen, is veel nieuwe technologie nodig. Met alleen zonnepanelen, windmolens en warmtepompen komen we er niet. Eén van de technieken die zouden kunnen bijdragen aan de energietransitie is de brandstofcel. Maar hoe werkt een brandstofcel eigenlijk? Wat hebben we aan een brandstofcel in huis? Kunnen we met een brandstofcel elektriciteit opwekken? Het huis verwarmen? Autorijden? En is een brandstofcel eigenlijk wel zo schoon? In dit artikel leest u over de voordelen en nadelen, mogelijkheden en onmogelijkheden van de brandstofcel.
Wat is een brandstofcel?
De brandstofcel is een apparaat, waarin waterstof en zuurstof (of bijvoorbeeld een (bio-)gas) een chemische reactie met elkaar aangaan. Daarbij komt energie vrij in de vorm van elektriciteit (en warmte). Een brandstofcel is dus geen energiebron, maar een manier om de energie die is opgeslagen in bijvoorbeeld waterstof (de energiedrager) om te zetten in elektriciteit en warmte. Een brandstofcel in combinatie met een energiedrager is vergelijkbaar met een batterij of een accu, maar werkt net even anders. Ook in een batterij of accu vindt een chemische reactie plaats, maar omdat de energie erin is opgeslagen, heeft de batterij een beperkte capaciteit. Als een batterij of accu ‘op’ is, moet je die weggooien of opnieuw opladen. Dat geldt niet voor de brandstofcel. Aan een brandstofcel kun je namelijk steeds opnieuw een energiedrager toevoegen waarmee deze energie kan produceren. Zo is het keer op keer mogelijk om, bijvoorbeeld met zuurstof en waterstof, warmte en elektriciteit op te wekken. Een 'normale' elektrische auto moet van tijd tot tijd aan de oplader, maar een elektrische auto met een brandstofcel kunt u ‘gewoon’ weer voltanken. (En dan natuurlijk niet met benzine, maar bijvoorbeeld met waterstof.)
Een brandstofcel thuis
Voor de brandstofcel zijn allerlei toepassingen in en om het huis denkbaar. Diverse fabrikanten experimenteren dan ook met brandstofcellen voor het produceren van elektriciteit (bijvoorbeeld voor warmtepompen) en warmte (voor tapwater). Zo’n apparaat heeft in de meeste gevallen een aansluiting op het aardgasnet en heeft ongeveer de omvang van een koelkast. Hoewel het rendement aantrekkelijk is, zijn de kosten van het toestel nog relatief hoog. Voorlopig zal het daarom nog wel even bij experimenten blijven. Op Ameland bijvoorbeeld, waar al sinds 2014 45 BlueGEN-brandstofcellen in bedrijf zijn, die worden gevoed met aardgas. Deze brandstofcellen produceren waterstof met behulp van (bio)gas en leveren vervolgens zowel elektriciteit als warmte. De brandstofcellen voorzien honderden woningen en horecabedrijven op het eiland van stroom en warm water. Feenstra is betrokken bij diverse projecten waarbij brandstofcellen de energie leveren. We leveren en onderhouden (nog) geen brandstofcellen voor particulieren. Voorlopig doen we dat alleen op projectbasis voor bedrijven en andere organisaties.
CO2-neutraal of toch niet?
Naast warmte en elektriciteit levert de reactie van waterstof en zuurstof ook een afvalproduct op: water! De brandstofcel stoot dus géén uitstoot CO2 uit. Dat betekent overigens niet dat alle brandstofcellen ‘schone’ energie leveren. Voor de productie van waterstof wordt nu nog vaak aardgas gebruikt, waarvan waterstof wordt afgesplitst. Bij dit proces komt CO2 vrij. Alleen wanneer we waterstof duurzaam produceren, bijvoorbeeld met behulp van zonne-energie of windenergie, werkt een brandstofcel CO2-neutraal. Tóch kan de brandstofcel ons nu al helpen om minder CO2 uit te stoten. Het grote voordeel is namelijk dat het rendement hoog is; een brandstofcel heeft voor dezelfde hoeveelheid energie minder aardgas of biogas nodig dan een traditionele cv-ketel die het gas verbrandt.
Het rendement van de brandstofcel
Tellen we de stroom en de warmte bij elkaar op, dan kan het rendement van een brandstofcel in het gunstigste geval oplopen tot zo’n 90%. Dat is een prima score. Een elektriciteitscentrale die aardgas als brandstof gebruikt, komt namelijk niet verder dan een rendement van 60%. Betekenen zulke cijfers dat de brandstofcel kan uitgroeien tot de ster van de energietransitie? Ramon de Graaff, innovatiemanager bij Feenstra, denkt van niet.
“We moeten de brandstofcel niet gaan zien als iets dat alle energie- en CO2-problemen oplost."
"Het is één van de middelen die we onderzoeken en waarmee we experimenteren. Zoals het er nu uitziet, kan de brandstofcel ons vooral helpen om gas op een heel efficiënte manier te gebruiken. Waterstof maakt het mogelijk om energie op te slaan en de brandstofcel is een handige manier om met die energie bijvoorbeeld elektriciteit op te wekken. Een belangrijk voordeel is dat je dat precies kunt doen wanneer je die elektriciteit nodig hebt. Je bent dus niet afhankelijk van de wind of de zon. Als we over een aantal jaren in staat zijn om op grote schaal waterstof te produceren met windmolens en zonnepanelen, vormen brandstofcellen een ideale manier om ervoor te zorgen dat we de energie op ieder moment kunnen gebruiken.”
Omdat de brandstofcel een hoog rendement haalt uit biogas of aardgas, ligt het voor de hand om een cv-ketel te maken waarin de brandstofcel voor de energie zorgt. De eerste modellen van zo’n apparaat zijn sinds kort inderdaad verkrijgbaar, maar de prijs is nog niet heel aantrekkelijk. De meeste deskundigen verwachten dat we de cv-ketel met brandstofcel voorlopig alleen in proefprojecten zullen tegenkomen.
Brandstofcel in de auto
Met fossiele brandstoffen, zoals diesel en benzine, wekken we door verbranding warmte op. Met zuigers en cilinders zetten we die warmte om in beweging. Daarbij gaat veel energie verloren. Het hoge rendement van de brandstofcel is dan ook heel interessant voor de auto-industrie. Er zijn al verschillenden elektrische auto’s verkrijgbaar die hun energie niet uit het stopcontact halen maar uit een brandstofcel. Waterstof tanken gaat sneller dan het opladen van een elektrische auto. Een nadeel is dat er in Europa nog maar weinig tankstations zijn waar waterstof verkrijgbaar is. Bovendien geldt ook hier dat de gemiddelde auto met een brandstofcel (‘fuel cell’) nog altijd een stuk duurder is dan een model met een benzine- of dieselmotor.
Meer lezen over nieuwe technieken en energiebronnen? Kies op de homepage van Zorgeloos Wonen onder ‘Filter op thema’ voor ‘Innovatie’.
Brandstofcel? Niks nieuws.
Is de brandstofcel een recente innovatie met futuristische trekjes? Welnee! De techniek is al bijna 200 jaar oud. De eerste brandstofcel werd in 1838 door Christian Friedrich Schönbein in elkaar geknutseld. Als brandstof gebruikte hij steenkool, dus naar onze huidige maatstaven was de uitvinding niet erg duurzaam. Elektriciteit opwekken door een chemische reactie van waterstof en zuurstof leek misschien een veelbelovend idee, maar in de loop van de jaren bleek dat andere uitvindingen, zoals de elektrogenerator en de batterij, een stuk eenvoudiger toepasbaar waren. De brandstofcel kwam voor het eerst weer serieus in beeld als energievoorziening voor het Apollo-ruimtevaartprogramma van de NASA. Sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw is de brandstofcel ook weer in opmars als energietechnologie voor aardbewoners.
Plaats reactie
Reacties
N.a.v. dit artikel over een brandstofcel en waterstof vraag ik mij af of het niet veel efficiënter is om waterstof als gas te gebruiken voor een daarvoor geschikte cv ketel. Als men een brandstofcel gebruikt om weer elektriciteit op te wekken is er twee maal een verlies. Ketels die geschikt zijn om op waterstof te functioneren worden al gemaakt en gebruikt, en er lopen projecten in Nederland waar dit wordt toegepast, o.a. Lochem, Stad ah Haringvliet, Rozenburg e.a.
Een tijd terug las ik in uw blad een uitstekende artikel over waterstof, over de voor en nadelen (dit zijn vooral de kosten) daarvan. Wat doet Feenstra verder op dit gebied? Wilt u de gemeenten, die wel met de handen in het haar lijken te zitten, niet kietelen om eens na te denken over waterstofverwarming in de huizen?
Voor oudere woningen die nog niet voldoende zijn geïsoleerd is dit een goede oplossing, want een dergelijke woning klaarmaken voor een warmtepomp wordt geschat op €40.000.
Zelf heb ik wethouders en gedeputeerden al eens per brief aangeboden om een waterstofpilot te gaan draaien (wooninitiatief Het Groene Spoor Oosterbeek), maar men had toch meer op met warmtenetten en -pompen.
In een tijd waarin we van fossiele- naar schone energie moeten omschakelen, zou men niet te bang moeten zijn voor kosten voor echt schone energie te maken. Overigens is er nog een voordeel, de leidingen liggen er al.
hoor graag
Beste meneer/mevrouw ter Horst,
Waterstof krijgt een rol in de Energietransitie. Met name voor onze industrie en vervoer wordt waterstof belangrijk. Welke rol waterstof in de gebouwde omgeving straks gaat krijgen is nog niet duidelijk. Op dit moment is er onvoldoende groene waterstof beschikbaar, en is het nog duur. Maar er komt een mondiale markt voor waterstof.
Een groot deel van de woningen zal straks met een warmtepomp of via een warmtenet van het gas afkunnen. Maar er zijn daarna nog genoeg woningen waarbij dat niet voor de hand ligt. Waterstof of andere groene gassen, mogelijk of in combinatie met een kleine warmtepomp (hybride) kunnen dan een oplossing zijn. De technieken hiervoor zijn al beschikbaar.
Met vriendelijke groet,
Feenstra Webcare
Heel positief en zeer interessant
Heel informatief !
Ik heb zonnepanelen en heb veel stroom over de batterijen 48volt 280 ampère zijn halverwege de dag vol. Ik zou graag de overtollige stroom willen omzetten in waterstofgas zodat ik als er een lange tijd geen zon is de batterijen kan opladen met waterstofgas. Mijn vraag is, zijn er al waterstofgeneratoren te koop voor dit doel?
Dus een brandstofcel zou ook voor auto's kunnen werken? Ik kan me voorstellen dat het u nog niet rendabel is. In de toekomst wellicht wel.
grote multinationals zoals honda en generol moters. op waterstof te laten rijden dit is gedeeltelijk gelukt technisch gezien . maar de prijs van waterstof. gaf ze de nekslag
l leg eens uit bang voor de werkeijkheid ?
waar om niet?????
Op een Belgische universiteit hebben ze zonnepanelen ontwikkeld die waterstof produceren. Zelfs in de expirimentele opstelling is het al mogelijk om met een paar cellen een auto vort te laten bewegen. Energiemaatschappijen zijn natuurlijk helemaal niet geinteresseerd in dit soort ontwikkelingen, dat levert ze geen geld op.Zet de overheid onder druk om dit soort ontwikkelingen verder te laten onderzoeken. Waterstof is immers de toekomst voor duurzame energue zonder uitstoot. Ook voor verwarming van woningen. Laat het aardgesnet dan ook bestaan, het is fijnmazig en kan worden aangepast voor waterstofgas.
Beste meneer Dekker,
Het huidige aardgasnetwerk kan worden omgebouwd voor waterstofgas. Ook kan waterstofgas worden bijgemengd met aardgas. Daarnaast zijn er mogelijkheden om groen gas te gebruiken. Dit is een gas dat uit hernieuwbare biomassa komt. Er zijn al cv-ketels die op deze gassen kunnen werken.
Ook is Gasunie bezig om een deel van het Nederlandse gastransportnet om te bouwen voor waterstoftoepassingen. Dit is bedoeld om in de vraag naar waterstof door de industrie te voorzien. Waterstof is dan een alternatief voor aardgas of kolen. Denk bijvoorbeeld aan TATA (Hoogovens), dat overstapt van kolen naar waterstof.
Waterstof is een energiedrager die alleen zinvol is voor het milieu als deze duurzaam is gemaakt. Dus met wind- of zonne-energie. Zogenoemde groene waterstof.
Er zal straks heel veel waterstof nodig zijn om de industrie straks te voorzien voor deze vraag. Echter, waar vraag is, ontstaat ook aanbod.
Waar voldoende aanbod is van waterstof, tegen een acceptabele prijs, kan waterstof ook prima gebruikt worden voor de verwarming van woningen. Dit is met name interessant voor woningen die niet goed te isoleren zijn. En bij woningen waar geen goed alternatief is in de vorm van een warmtenet of warmtepomp.
Het gebruik van een duurzaam gas (als dat beschikbaar is) ontlast het elektriciteitsnetwerk. En vermijdt voor een deel de investeringen die nodig zijn in het elektriciteitsnet.
De huidige gasaansluiting levert nu al met gemak 10 keer meer energie naar de woning dan de huidige elektriciteitsaansluiting.
Met vriendelijke groet,
Feenstra Webcare
Beste meneer Dekker,
Het huidige aardgasnetwerk kan worden omgebouwd voor waterstofgas. Ook kan waterstofgas worden bijgemengd met aardgas. Daarnaast zijn er mogelijkheden om groen gas te gebruiken. Dit is een gas dat uit hernieuwbare biomassa komt. Er zijn al cv-ketels die op deze gassen kunnen werken.
Ook is Gasunie bezig om een deel van het Nederlandse gastransportnet om te bouwen voor waterstoftoepassingen. Dit is bedoeld om in de vraag naar waterstof door de industrie te voorzien. Waterstof is dan een alternatief voor aardgas of kolen. Denk bijvoorbeeld aan TATA (Hoogovens), dat overstapt van kolen naar waterstof.
Waterstof is een energiedrager die alleen zinvol is voor het milieu als deze duurzaam is gemaakt. Dus met wind- of zonne-energie. Zogenoemde groene waterstof.
Er zal straks heel veel waterstof nodig zijn om de industrie straks te voorzien voor deze vraag. Echter, waar vraag is, ontstaat ook aanbod.
Waar voldoende aanbod is van waterstof, tegen een acceptabele prijs, kan waterstof ook prima gebruikt worden voor de verwarming van woningen. Dit is met name interessant voor woningen die niet goed te isoleren zijn. En bij woningen waar geen goed alternatief is in de vorm van een warmtenet of warmtepomp.
Het gebruik van een duurzaam gas (als dat beschikbaar is) ontlast het elektriciteitsnetwerk. En vermijdt voor een deel de investeringen die nodig zijn in het elektriciteitsnet.
De huidige gasaansluiting levert nu al met gemak 10 keer meer energie naar de woning dan de huidige elektriciteitsaansluiting.
Met vriendelijke groet,
Feenstra Webcare
Ons aardgasnet aanpassen en geschikt maken voor waterstofgas bespaard ons miljarden.
Misschien kan er nu al een mix van aardgas/waterstof gas door het bestaande gasnet worden gepompt?
Wordt daarmee (zelf elektriciteit opwekken) ook het elektriciteitsnet ontlast?
Jammer dat er voor het produceren van groene waterstof alleen maar over zone- en windenergie wordt gesproken, het kan nl ook met kernenergie.
Als de centrale in de buurt van jou huis gebouwd wordt ook nog kernenergie. Ik doe het liever met zo weinig mogelijk energie verbruiken. Jaarafrekening Pure Energie 1745 kw electro 668 kuub gas woning 2006 van 125 vierkante meter met vijf bewoners. Nog zonder zonder zonnepanelen. Wil ik wel op een groen plat dak. Na tig bedrijven met mooie schema's over hoeveel ik ga verdienen over de vloer gehad te hebben ben ik even afgehaakt. Wil ik helemaal niet weten. Wel hoe en wat het gaat kosten. Voor het praktische deel hoe gaan de leidingen lopen heb ik geen goede oplossing gekregen.
Er zijn nog geen reacties.