Elektrisch rijden: een nieuw tijdperk

FEV en PHEV – wat is het verschil?

Als we het over elektrische auto’s hebben, bedoelen we alle personenauto’s ‘met een stekker’. Een paar jaar geleden had een elektrische auto nog meestal een elektromotor én een benzinemotor. Dat zijn de zogenoemde Plug-in Hybrid Electric Vehicles (PHEV’s). Tegenwoordig zijn elektrische auto’s steeds vaker Full Electric Vehicles (FEV’s). Zulke auto’s hebben alléén een elektromotor.

Elektrisch rijden: even wennen

Opnieuw rijlessen nemen is niet nodig, maar even wennen is het wél, zo’n elektrische auto. Het eerste dat anders is wanneer u elektrisch gaat rijden, is het geluid. Beter gezegd: het ontbreken van geluid. Als u op de startknop drukt, hoort u niet meer het geluid van een ronkende motor. Rijdt u nu nog in een handgeschakelde auto, dan wordt ook dat in een FEV anders. Een elektrische auto is namelijk altijd een automaat. Waar u wél op moet letten, is uw snelheid. Elektrische auto’s trekken een stuk vlotter op dan vergelijkbare benzine- en dieselauto’s.

Opladen: hoe werkt dat?

Met een auto die op benzine of diesel rijdt, moet u zo nu en dan langs een benzinepomp om de tank vol te gooien. Een elektrische auto heeft een elektromotor met een accu, die regelmatig moet worden opgeladen. Voor het opladen is in iedere elektrische auto een laadkabel aanwezig. U kunt uw auto op drie verschillende manieren opladen.

1. Snel laden
Langs de Nederlandse snelwegen zijn op steeds meer plaatsen snellaadpunten voor elektrische voertuigen. In augustus 2023 waren dat er al 5.000. (Bron: ANWB). Bij een snellaadpunt kunt u in 20 tot 40 minuten tijd de accu van uw elektrische auto opladen tot 80% van de maximale capaciteit.

2. Openbaar laden
Laadpalen. Een paar jaar geleden waren ze nog een bezienswaardigheid, maar inmiddels zijn ze niet meer weg te denken uit het straatbeeld. In bijna iedere wijk zijn ze te vinden. Om een laadpaal te kunnen gebruiken, heeft u een laadpas nodig. Die kunt u aanvragen bij een aanbieder van elektriciteit. Naast de ‘publieke laadpunten’ hebben ook veel bedrijven en instellingen op hun parkeerterrein één of meer plaatsen die speciaal bedoeld zijn voor het opladen van een elektrische auto. Net als het aantal elektrische auto’s groeit ook de hoeveelheid openbare laadpalen in Nederland snel. In augustus 2023 waren er al bijna 140.000. (Bron: ANWB.) Staat er in uw straat of wijk nog geen openbare laadpaal, dan kunt u er een aanvragen bij uw gemeente.

3. Thuis laden
Als u bij uw woning een eigen oprit heeft, kunt u op uw privéterrein een laadpunt voor de auto laten installeren. U laadt de auto dan op met de stroom die u zelf van het elektriciteitsnet afneemt óf met de stroom die uw zonnepanelen produceren. De kosten van aanschaf en installatie van een eigen laadpaal bedragen ongeveer € 2.000. Voor een verzwaring van de elektrische installatie in uw woning -als dat nodig is- moet u rekenen op een bedrag van ongeveer € 200.

Welke laadpas kiest u?

Bij het kiezen van een laadpas (die u krijgt van een aanbieder van elektriciteit) is het belangrijk om er op te letten dat u met uw pas bij vrijwel alle laadpunten in Nederland en Europa terecht kunt. Uiteraard spelen bij uw keuze ook de kosten een rol. Bij sommige aanbieders betaalt u maandelijks een bedrag voor de pas, anderen brengen per laadsessie kosten in rekening. Ieder benzinestation laat met grote borden precies zien wat een liter benzine of diesel kost. Bij het ‘tanken’ van elektriciteit is dat voorlopig nog een stuk minder helder. De prijs per kWh hangt namelijk niet alleen af van het laadpunt dat u kiest. Ook de afspraken die het energiebedrijf heeft gemaakt met de eigenaar van het snellaadpunt of de laadpaal hebben invloed op het bedrag dat u betaalt. Wilt u altijd zeker zijn van het laagste tarief, dan kan het interessant zijn om meer dan één laadpas bij u te hebben. Er zijn tientallen websites waarop u laadpassen met elkaar kunt vergelijken.

Wat kost elektrisch rijden?

Koopt u een nieuwe auto, dan bent u voor een elektrisch model méér kwijt dan voor een benzine- of dieselauto. De productie is duurder, onder meer door de kostbare batterij in de auto. Daar komt bij dat er nog altijd relatief weinig elektrische auto’s worden gemaakt, waardoor de prijs per stuk hoger ligt. Nu auto’s met een stekker snel populairder worden, komen meer en meer autofabrikanten met elektrische modellen. Het prijskaartje zal dan ook steeds aantrekkelijker worden. De subsidieregelingen van de overheid helpen daar ook bij. Omdat de elektrische auto er nog niet zo lang is, komen we maar weinig tweedehands auto’s met een stekker tegen. Ook dat zal de komende jaren veranderen. In het gebruik is de elektrische auto veel goedkoper dan een auto met een verbrandingsmotor. Per maand bent u al gauw ruim 150 euro voordeliger uit. De kosten voor onderhoud, belasting en verzekering zijn lager. Bovendien is stroom goedkoper dan aardolie. De verwachting is dat de olieprijs en de prijs voor elektriciteit de komende jaren verder uit elkaar zullen groeien. Elektrisch rijden zal daardoor alleen maar voordeliger worden. Wilt u een nauwkeurige vergelijking maken tussen de kosten van uw huidige auto en een nieuwe, elektrische auto, dan kan dat onder meer met deze rekentool van de ANWB.

Subsidie en belastingvoordeel op elektrische auto’s

De overheid stimuleert het gebruik van elektrische auto’s op verschillende manieren.

Aanschafsubsidie
Tot en met 2025 kunt u een aanschafsubsidie aanvragen. In 2024 is dat een eenmalig bedrag van € 2.950, in 2025 nog € 2.550,-.. Wilt u ervoor in aanmerking komen, dan moet u er wel snel bij zijn. De afgelopen jaren was de subsidiepot steeds al in de loop van het jaar op. De aanschafsubsidie geldt alleen voor volledig elektrische auto’s (FEV’s) met een nieuwprijs tot € 45.000. Koopt u een tweedehands elektrische auto, dan kunt u in aanmerking komen voor een aanschafsubsidie van € 2.000.

BPM
De aankoopprijs van een nieuwe auto bestaat voor een flink deel uit de Belasting voor Personenauto’s en Motorrijtuigen (BPM). Hoe méér CO₂ de auto uitstoot, des te hoger is de BPM. Omdat een volledig elektrische auto (FEV) geen CO₂-uitstoot, betaalt u bij het kopen van zo’n auto géén BPM.

Wegenbelasting
Wanneer u een auto op uw naam zet, doet u automatisch aangifte voor de motorrijtuigenbelasting (die u waarschijnlijk kent als de ‘wegenbelasting’). Voor een volledig elektrische auto (FEV) hoeft u deze belasting tot en met 2024 niet te betalen.
(Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)

Elektrische auto leasen: hoe zit het met de bijtelling?

Veel mensen hebben een ‘auto van de zaak’. Meestal is dat een lease-auto. Rijdt u met de zakelijke auto meer dan 500 privé-kilometers per jaar, dan moet u bij uw belastingaangifte een deel van de waarde van de auto optellen bij uw inkomen. Dit is de zogenoemde ‘bijtelling’. De hoogte van de bijtelling hangt af van de CO₂-uitstoot van uw auto. Voor auto’s met een benzine- of dieselmotor is de bijtelling 22% van de nieuwwaarde van de auto. Koopt u in 2024 een volledig elektrische auto (FEV), dan is de bijtelling nog vijf jaar lang 16%, in 2025 is dat 17%. De lagere bijtelling geldt voor elektrische auto’s met een nieuwprijs van maximaal € 35.000 (vanaf 1 januari 2023: € 30.000). Koopt u een duurdere elektrische ‘auto van de zaak’, dan geldt voor het bedrag bóven het maximum een bijtelling van 22%.

Hoe duurzaam is elektrisch rijden?

Een elektrische auto stoot geen CO₂ uit. Dat is een belangrijk voordeel, want zo draagt elektrisch rijden bij aan een betere luchtkwaliteit in onze dorpen en steden. Bovendien zorgen elektrische auto’s voor minder verkeerslawaai én stoten ze geen fijnstof en stikstof uit. Dat is beter voor de natuur en voor onze gezondheid. Toch is elektrisch rijden niet helemáál duurzaam. De stroom waarop elektrische auto’s rijden wordt nog voor een belangrijk deel geproduceerd in centrales die op aardgas of steenkool draaien. Die elektriciteitscentrales stoten een behoorlijke hoeveelheid CO₂ uit. Daar komt bij dat het voorlopig nog niet mogelijk is om elektrische auto’s te produceren zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. Ondanks die kanttekeningen is een elektrische auto een stuk vriendelijker voor het klimaat dan een auto op benzine of diesel. Van productie tot sloop stoot een elektrische auto die gebruik maakt van de huidige mix van groene en grijze stroom véél minder CO₂ uit dan een auto met een uitlaat. Aangezien het aandeel groene stroom de komende jaren zal groeien, neemt de CO₂-uitstoot van elektrische auto’s steeds verder af.
(Bron: Milieu Centraal)

U kunt er ook zélf voor zorgen dat uw elektrische auto zo groen mogelijk rijdt. Dat doet u door altijd in de ‘eco’-stand te rijden en door goed op uw snelheid te letten, vooral op de snelweg. Hoe harder u rijdt, des te hoger is het stroomverbruik. Heeft u zonnepanelen en een eigen laadpaal, dan is het verstandig om uw auto als het even kan op te laden wanneer de zon schijnt. U weet dan zeker dat er duurzaam geproduceerde de stroom in uw auto gaat. Er zijn apps die u daarbij kunnen helpen. Zo’n app kan er ook voor zorgen dat u bij openbare laadpalen bij voorkeur groene stroom in uw accu krijgt.

Met de stroom van de auto een wasje draaien, kan dat?

Een elektrische auto laadt u op met stroom uit het stopcontact. Maar kan het ook andersom? Is het mogelijk om de stroom in de accu van de elektrische auto te gebruiken voor de apparaten in huis? In theorie kan het. Als uw woning zonnepanelen heeft, zou u de elektrische auto kunnen gebruiken om de stroom op te slaan die op uw dak wordt geproduceerd. De hoeveelheid elektriciteit in een opgeladen accu van een elektrische auto is ruim voldoende om ’s avonds alle lampen in huis te laten branden en de (normale) elektrische apparaten te gebruiken. Daar hebben we dan wel een bidirectionele laadpaal voor nodig. Dat is een laadpaal die niet alleen stroom van het elektriciteitsnet naar uw auto kan vervoeren, maar ook andersom. Zulke laadpalen zijn er al, maar we zien ze nog niet bij openbare of particuliere oplaadpunten. Waarschijnlijk zal de bidirectionele laadpaal daar in de toekomst wél te vinden zijn. Een technisch probleem is dat de accu dan in staat moet zijn om stroom terug te geven aan de laadpaal. De huidige elektrische auto’s kunnen dat nog niet. 

Is een elektrische auto wel veilig?

Een elektrische auto zit vol met accu’s en stroomkabels. Is dat niet gevaarlijk, bijvoorbeeld bij een aanrijding? Dat is een logische vraag. Het is níét zo logisch dat je dezelfde vraag eigenlijk nooit hoort over een benzine- of dieselauto. Terwijl die auto’s rondrijden met een tank vol brandstof. Het antwoord op de vraag is overigens heel geruststellend: het hoogspanningssysteem in een elektrische auto schakelt zichzelf bij een botsing onmiddellijk uit.

Hoeveel elektrische auto’s rijden er in Nederland?

Wanneer in Nederland een nieuwe auto wordt verkocht, is dat steeds vaker een elektrische. In oktober 2023 reden er in ons land in totaal ruim 427.000 volledig elektrische auto’s rond en dat aantal loopt snel op. Om de groei van het aantal elektrische auto’s goed te kunnen zien, moeten we kijken naar de verkoop van nieuwe auto’s. In 2023 was al 30% van de nieuw verkochte auto’s elektrisch.

Kan het elektriciteitsnet al die auto’s met een stekker wel aan?

Het Nederlandse elektriciteitsnet heeft het zwaar. De energietransitie betekent dat we de komende jaren massaal zullen overstappen van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen. Met zonnepanelen en windturbines wekken we steeds meer elektriciteit op. En al die stroom moet via het net naar onze huizen en onze auto’s. De netbeheerders zijn daarom druk bezig het elektriciteitsnet te verzwaren. Elektrisch rijden kan ook gevolgen hebben voor uw meterkast. Laat u thuis een laadpaal installeren, dan is de kans groot dat u een zwaardere elektrische installatie nodig heeft.

Is een waterstofauto ook elektrisch?

Veel kenners zien waterstof als een van de meest kansrijke sleutels naar een duurzame toekomst. Waterstof is geen energiebron, maar een energiedrager, die we eerst moeten produceren. Als dat gebeurt met behulp van bijvoorbeeld windenergie of zonne-energie, is waterstof inderdaad een duurzame techniek. Om auto’s te kunnen laten rijden op waterstof hebben we een brandstofcel nodig. Dat is een apparaat waarin waterstof en zuurstof samen elektriciteit opwekken. Auto’s die een brandstofcel onder de motorkap hebben, zijn dus elektrische auto’s, maar dan zonder stekker. U rijdt er niet mee naar een laadpaal, maar naar een waterstofpomp. Het aantal tankstations met waterstof groeit, maar nog lang niet zo snel als het aantal elektrische laadpalen en snellaadpunten.

Elektrische motoren en scooters

Vrijwel alle grote automerken brengen elektrische modellen op de markt. Voor de fabrikanten van motorfietsen en scooters geldt precies hetzelfde. Een motor of scooter die niet op benzine rijdt, maar op stroom, heeft uiteraard dezelfde voordelen als die van een elektrische auto. Minder CO₂-uitstoot, geen stikstof en fijnstof en geen geluidsoverlast meer. Ruilt u uw motor of scooter met een verbrandingsmotor in voor een elektrische tweewieler, dan zet u dus een flinke, duurzame stap vooruit.

Elektrische fiets

De elektrische auto is aan een opmars bezig. Maar het meest populaire elektrische voertuig in Nederland is zonder enige twijfel de e-bike. Jaarlijks worden in ons land ongeveer één miljoen fietsen per jaar verkocht en inmiddels is meer dan de helft daarvan voorzien van een elektromotor. Maar is een elektrische fiets eigenlijk wel duurzaam? Die vraag kun je op twee manieren beantwoorden. Pakt u regelmatig de elektrische fiets in plaats van de auto, dan is dat winst voor het milieu en het klimaat. Bovendien is een fietstochtje natuurlijk beter voor uw gezondheid dan een rit met de auto. Neemt de elektrische fiets langzaam maar zeker de plaats in van de gewone fiets, dan ligt het anders. In dat geval zijn er steeds meer batterijen nodig, die niet duurzaam geproduceerd worden. En hoewel een e-bike zeker geen stroomslurper is, kost elk ritje toch energie, waarvoor we ook onze spierkracht zouden kunnen aanspreken.
(Bron: BOVAG)

Energietransitie in Nederland: we lopen achter bij onze buren