Het belangrijkste kamertje van een duurzaam huis

Is stroom vanzelfsprekend?

In Nederland vinden we het heel gewoon dat er stroom uit het stopcontact komt. Maar dat is lang niet overal zo. In veel landen valt dagelijks wel een keer de stroom uit. Dat is heel onhandig, maar eigenlijk helemaal niet zo verwonderlijk. Het opwekken van de elektriciteit (in centrales of met zonnepanelen of windmolens), het transport ervan (via hoogspanningsleidingen) en de distributie (het aansluiten van woningen op het elektriciteitsnet) is namelijk een complexe operatie. Ons land beschikt over een elektriciteitsnet dat het aanbod van en de vraag naar stroom goed aankan. Als steeds meer van de energie die we gebruiken elektrisch wordt, neemt de druk op het net flink toe. Willen we bijvoorbeeld in de toekomst al onze auto’s elektrisch laten rijden én de verwarming van onze woningen elektrisch regelen, dan moet er heel wat gebeuren.

Voor zo’n opgave staan we natuurlijk niet voor het eerst. De afgelopen vijftig jaar zijn er veel nieuwe apparaten uitgevonden. Daardoor verbruiken we véél meer energie dan onze grootouders. De vraag naar elektriciteit zal de komende jaren alleen maar verder toenemen. De netbeheerders zullen het elektriciteitsnet dus flink moeten verzwaren. Ook in uw meterkast zijn veranderingen nodig. De meeste huizen in Nederland hebben nu nog een één-fase-aansluiting. Een elektrische warmtepomp, een eigen oplaadpunt voor de elektrische auto en een kookplaat op inductie zorgen voor een zwaardere belasting van de elektrische aansluiting. Vaak is er dan in plaats van een één-fase-aansluiting een drie-fasenaansluiting nodig. 

Welke elektriciteitsaansluiting heeft uw meterkast?

In de meeste woningen kunt u in de meterkast eenvoudig zien wat voor elektrische aansluiting u heeft, bijvoorbeeld aan een symbool of een tekst op de elektriciteitsmeter. Vindt u zo’n aanduiding niet, dan kunt u naar de onderkant van de elektriciteitsmeter kijken. Ziet u daar twee draden naar binnen komen, dan heeft u een één-fase-aansluiting. Komen er geen twee, maar vier draden binnen (één blauwe en drie van een andere kleur), dan heeft u een drie-fasenaansluiting. Als uw groepenkast een transparante behuizing heeft en u ziet drie zekeringen (in plaats van één), dan weet u ook dat u een drie-fasenaansluiting heeft. Er zijn meterkasten waar u niet in één oogopslag ziet hoe uw woning op het elektriciteitsnet is aangesloten. In dat geval kunt u op uw energierekening zien wat voor aansluiting u heeft. U kunt ook navraag doen bij uw netbeheerder. Wie de netbeheerder in uw regio is, kunt u zien in de meterkast.

Zonnepanelen en uw meterkast

Heeft u zonnepanelen, dan moeten die natuurlijk worden aangesloten op uw elektrische installatie. Ook dat gebeurt in de meterkast. Daar wordt de stroom die de zonnepanelen produceren verdeeld over de apparaten in uw huis. Gebruikt u niet alle elektriciteit zelf, dan wordt de overtollige stroom via uw meterkast teruggeleverd aan het net. Bovendien is er in de meterkast meestal een aparte, nieuwe groep nodig voor uw zonnepanelen.

De meterkast is ook handig om allerlei spullen op te bergen

De komende jaren zullen waarschijnlijk veel woningen van het aardgas af gaan. Dat betekent ook dat de gasmeter weg kan. In veel meterkasten is naast of vóór de groepenkast nog een beetje ruimte over. Handig! Want waar moet u de stofzuiger, de schoonmaakspullen, de regenlaarzen van de kinderen en die stapel verfblikken anders laten? Toch is het geen goed idee om de meterkast te gebruiken als opbergruimte. Installateurs komen regelmatig in woningen waar de meterkast volgestapeld is met allerlei rommel. De elektriciteitsmeters en de schakelaars zijn daardoor soms onzichtbaar en onbereikbaar. Dat kan riskante situaties opleveren.  

Het wordt steeds warmer in de meterkast

Vroeger waren in de meterkast alleen de gasmeter, de elektriciteitsmeter en vaak ook de watermeter te vinden. In de loop van de tijd is daar heel wat bijgekomen. Zo biedt de meterkast in veel woningen inmiddels ook onderdak aan de telefoonaansluiting, de kabel- en internetaansluiting en de router voor draadloze wifi. En dan zijn er nog meterkasten waar beveiligingsapparatuur is ondergebracht. Al die aansluitingen produceren warmte. De temperatuur in de meterkast loopt daardoor flink op. Het kan geen kwaad om daar eens een expert naar te laten kijken. Als de meterkast niet goed geventileerd is, kan er namelijk brandgevaar ontstaan. Loopt er een waterleiding in de meterkast, dan is het voor uw gezondheid belangrijk dat de temperatuur in ieder geval niet hoger is dan 25 graden. Bij temperaturen boven 25 graden krijgt in de waterleiding de legionellabacterie de kans om te groeien. Dat kan gevaar opleveren voor u en uw huisgenoten.

Van het aardgas af: extra ruimte in de meterkast?

De komende jaren gaan steeds meer woningen van het aardgas af. Dat levert ruimte op in de meterkast, zou je zeggen. Maar in veel van die woningen komt er voor de aardgasaansluiting iets anders in de plaats. Wordt uw woning aangesloten op een warmtenet, dan zal in uw meterkast bijvoorbeeld een warmtewisselaar worden geplaatst. Het is ook goed mogelijk dat het aardgas verdwijnt, maar het netwerk van gasleidingen niet. Voor synthetisch gas of ‘groen’ gas is het huidige gasnetwerk waarschijnlijk heel geschikt. In dat geval blijft ook de gasaansluiting gewoon in de meterkast zitten. 

Wie betaalt het verwijderen van de gasaansluiting?

Woningeigenaren die hun gasaansluiting lieten weghalen, kregen de afgelopen jaren een onaangename verrassing: een rekening van ruim € 700,- van de netbeheerder. Dat voelde voor veel mensen als een boete voor duurzaamheid. Na veel geharrewar heeft de minister van Economische Zaken en Klimaat in december 2020 besloten dat die ‘boete’ moest verdwijnen. Laat u de gasmeter en de gasaansluiting weghalen, dan is het voorlopig zo geregeld dat de kosten niet meer voor uw rekening komen. Een definitieve regeling is er nog niet.

Comfortabel en duurzaam wonen