Energietransitie is een belangrijk verkiezingsthema
‘Overheid, kom in actie voor duurzaam wonen!’
Nederland ging op 15, 16 en 17 maart 2021 naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. Uiteraard houdt de coronacrisis ons bezig, maar we maken ons óók zorgen over de klimaatverandering. De Nationale Monitor Energietransitie 2021 laat zien dat het klimaatbeleid voor veel mensen een rol speelt bij het bepalen van hun keuze. We willen graag energiezuinig en duurzaam wonen, maar we vinden niet dat we dat allemaal maar zelf moeten regelen. De overheid moet in actie komen met richtlijnen, initiatieven en subsidies. De belangrijkste uitkomsten van de Nationale Monitor Energietransitie 2021 zijn te lezen in dit artikel.
Ondanks corona zijn er zorgen over het klimaat
Corona overschaduwt dit jaar alle andere problemen. De meeste mensen wijzen ‘Zorg en gezondheid’ aan als verkiezingsonderwerp nummer 1. Toch is de klimaatverandering niet buiten beeld geraakt. De Nationale Monitor Energietransitie laat zien dat driekwart van de ondervraagden zich ‘een beetje’ tot ‘veel’ zorgen maakt over de opwarming van de aarde. Zowel hoogopgeleide deelnemers aan het onderzoek als mensen met een minder hoge opleiding zijn ongerust over de gevolgen van klimaatverandering. Het is dan ook geen verrassing dat een ruime meerderheid (74%) het klimaat ziet als één van de belangrijke thema’s voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Te weinig aandacht voor klimaatverandering
Klimaatverandering en corona strijden om de aandacht. In de media, maar ook tijdens de verkiezingscampagnes. Als gevolg van de coronapandemie krijgt de opwarming van de aarde op dit moment eigenlijk te weinig aandacht. Dat vindt een meerderheid van de deelnemers aan de Monitor.
Thuiswerken is de nieuwe norm
Door de pandemie zijn we massaal thuis gaan werken. Meer dan de helft van de deelnemers aan de Monitor werkt volledig thuis of in ieder geval een deel van de tijd. Ruim 70% vindt dat we dat ook ná corona moeten blijven doen. Als is het maar omdat thuiswerken volgens bijna driekwart van de respondenten een gunstig effect heeft op het klimaat. Vier van de tien Nederlanders vinden zelfs dat thuiswerken dé oplossing is voor de klimaatcrisis. De thuiswerkers lijken maar weinig last te hebben van een matige luchtkwaliteit op hun nieuwe werkplek. Slechts 15% heeft het afgelopen jaar maatregelen getroffen om het binnenklimaat te verbeteren.
We willen vooral graag een lagere energierekening
Twee derde van de Nederlanders vindt dat het eigen energiehuishouden duurzamer moet worden. Een beter milieu speelt daarbij zeker een rol, vooral voor vrouwen. Maar de belangrijkste reden om te investeren in het verduurzamen van de woning is toch het verlagen van de energierekening.
Initiatieven moeten van de overheid komen
Een jaar geleden vroeg de Nationale Monitor Energietransitie van wie de initiatieven zouden moeten komen op het gebied van verduurzaming. Bijna driekwart van de respondenten wees toen naar de Rijksoverheid. Dat is niet veranderd. Als het aan de Monitor-deelnemers ligt, zijn het Rijk en de gemeenten de aangewezen partijen om in actie te komen. Ze verwachten van de overheid richtlijnen en subsidies. En meer dan de helft van de deelnemers aan het onderzoek vindt dat de overheid het verduurzamen van woningen helemaal zou moeten financieren.
Tweede Kamerverkiezingen
Als we een stem uitbrengen, spelen allerlei meningen, standpunten en voorkeuren een rol. Klimaatverandering en energietransitie zijn invloedrijke thema’s. Ze wegen bij meer dan de helft van de Monitor-deelnemers mee in hun keuze voor een politieke partij. Daar komt bij dat veel kiezers kritisch zijn op de huidige regering. Zo’n 40% van de respondenten vindt dat het kabinet te weinig aandacht besteedt aan de klimaatverandering en géén duidelijk plan heeft voor de energietransitie. Er was dus echt iets te kiezen bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021.
Deskundigheid is vooral te vinden bij energiebedrijven
Veel Nederlanders vinden dat de overheid actiever moet worden bij het verduurzamen van woningen. Dat betekent niet dat ze ook veel vertrouwen hebben in de kennis en kunde van de overheid. De meeste respondenten denken dat deskundigheid op dit gebied vooral te vinden is bij de energiebedrijven. Als het gaat om serviceverlening, worden vooral de installatiebedrijven genoemd.
We lopen warm voor isolatie en zonnepanelen
Waar denkt Nederland concreet aan, als het gaat om een duurzame woning? Over welke energiebronnen en oplossingen zijn we het meest positief? Die vraag laat twee duidelijke koplopers zien: isolatie en zonnepanelen. Een negatieve houding hebben de deelnemers vooral ten opzichte van kernenergie en aardgas.
Verkiezingsprogramma’s bekijken
Adriaan Pietersma is directeur van Feenstra. Hij vindt dat de Nationale Energie Monitor twee ontwikkelingen laat zien:
"Allereerst is duidelijk dat klimaatverandering en energietransitie onderwerpen zijn die léven onder de Nederlanders. Daarnaast vinden veel mensen dat de overheid een grotere rol moet spelen bij het verduurzamen van woningen. Nu de verkiezingen eraan komen, is het de moeite waard om eens te kijken naar de plannen van de verschillende partijen. In ieder verkiezingsprogramma is wel iets te lezen over klimaat en energie. Het is interessant om die standpunten te vergelijken met uw eigen mening."
Jaarlijks onderzoek
Sinds 2018 vindt ieder jaar in opdracht van Feenstra een onderzoek plaats onder een representatieve groep Nederlanders: De Nationale Monitor Energietransitie. Het onderzoek brengt met name in kaart hoe Nederlanders aankijken tegen ontwikkelingen die te maken hebben met duurzaam wonen. Begin 2021 is de Monitor voor de vierde keer uitgevoerd.